Weet jij wat het allerduurste product in de supermarkt is? Nee?
Nee, het is niet dat speciale kratje herfstbier, die bijzondere champagne,
unieke truffels of kaviaar....
Nee, het allerduurste product in de supermarkt is vele malen duurder dan dat.
Het meest dure product in de super vond ik voor 2115 euro de kilo....
'k Zal het voor je spellen: dat is twee-dui-zend-hon-derd-vijf-tien euro!!
Het allerduurste product op dit moment is een vanillestokje.
Je koopt het weliswaar per 2 gram, dus de prijs blijft te overzien, maar toch....
Exotisch en bijzonder is de vanille-orchidee [Vanilla Planifolia].
Oorspronkelijk groeide ze alleen in Mexico, nu wordt ze in meerdere landen met een tropisch klimaat gekweekt.
De grootste export van vanille komt uit Madagaskar, waar 80% van de vanille vandaan komt.
De bloem(en) van de orchidee bloeien één dag per jaar en moeten handmatig bestoven worden.
Uit de bloem groeit een soort boon: de vanillepeul.
Deze wordt onrijp geplukt, vochtig verhit en daarna langzaam gedroogd.
Hierdoor verandert de onrijpe en geurloze vrucht in een zwart en glimmend vanillestokje met
een karakteristieke smaak en heerlijke geur.
Vanilline is hiervoor verantwoordelijk: een reukgevend stofje op de buitenkant van het stokje.
Snijd je de vanillepeul overlangs doormidden, dan komt je bij het vanillemerg, de zaadjes.
Deze zijn zwart van kleur en zeer aromatisch.
Van bevruchting tot verkoop duurt het hele proces zo'n 15 maanden.
In 2010 kostte vanille nog zo'n 20 euro de kilo, waardoor in het Engels zelfs een soort spreekwoord ontstond. Vanille wordt gebruikt als alledaags, gewoontjes (denk aan vanille-ijs dat het goedkoopste is).
Al een aantal jaren valt de oogst tegen, onderzoekers helpen de boeren op Madagaskar nu ook met cultivering en veredeling. Maar het handmatige werk en het lange fermentatieproces blijft.
Hierdoor zijn de prijzen schrikbarend gestegen naar 500 euro de kilo in 2018 en nu in 2020 is het nog eens vier keer zo duur geworden.
Op Madagaskar zelf is het product er alleen voor de zeer rijke mensen.
Boeren krijgen last van geweld en diefstal waardoor de prijzen nog meer stijgen omdat hun
bedrijf moet worden beveiligd.
En dat allemaal voor vanille...
Omdat vanille zo kostbaar is geworden, wordt het synthetisch nagemaakt.
Deze stof, alleen de vanilline wordt via chemische synthese uit eugenol en quaiacol gesynthetiseerd.
Ze is heel goedkoop en kan in grote hoeveelheden geproduceerd worden.
Je krijgt echter alleen het molecuul vanilline en niet de andere moleculen die voor veel meer geur en smaak zorgen.
Natuurlijk proef je dit verschil en is de echte, natuurlijke vanille beter.
Omdat de vanillestokjes zo duur zijn, zijn ook hiervan afgeleide producten duur.
En dit is de reden dat ik zelf vanille extract maak.
Overigens niet te verwarren met vanille essence of vanille-aroma.
Ik raakte zelf wel wat verward hierover, maar zet het nu even op een rijtje voor je:
- Vanille-extract wordt gemaakt met echte vanillestokjes in alcohol met een percentage van 40% of hoger.
- Vanille essence wordt gemaakt met vanilline, het surrogaat voor vanille. Het wordt in alcohol met een percentage lager dan 40% opgelost.
- Vanille aroma (geconcentreerd of niet) wordt gemaakt van vanilline, de synthetische stof met vanille geur. Het is niet op basis van alcohol maar op basis van olie.
Ik maak dus vanille extract en dat blijkt uiteindelijk goedkoper dan dat je het ergens koopt.
Maar eigenlijk ben ik net iets te laat.... tijdens de 'grote bakwedstrijd in huize Spijker' is mijn flesje vanille essence in één week opgegaan... en nu grijp ik mis.
Gelukkig blijkt het heel eenvoudig te maken, alleen..... je hebt er wat geduld voor nodig.
Het is niet zomaar op smaak....
Dan in de tussentijd maar mijn -zelfgemaakte- vanillesuiker gebruiken... (klik)
Want in de herfst is het bakseizoen wat mij betreft echt geopend!!
Vanille-extract maken
voor 100 ml
Ingrediënten:
- 100 ml wodka van 40% of meer
- 1 vanillestokje of vanillepeul
Hoe maak ik het:
Snijd het vanillestokje in de lengte doormidden, zodat het glinsterende zwarte zaad zichtbaar wordt.
Doe het stokje in een flesje, schenk de wodka erbij en schud even krachtig.
Zet het flesje weg op een donkere plek en schud elke week goed.
In plaats van wodka kun je ook jenever of rum gebruiken, maar wodka is neutraal van smaak waardoor je geen bijsmaak aan je vanille-extract zal hebben.
Door de vanillepeul zal het snel bruin kleuren.
Na twee maanden is het vanille extract goed op smaak.
Je kunt het vanillestokje er uit halen of laten zitten.
Wanneer je het laat zitten, zeef het extract dan voor gebruik,
zodat er geen stukjes in je gebak of gerecht komen.
Heerlijk in een cake of waar je ook maar de smaak vanille aan toevoegt!
Wanneer het extract bijna op is, kun je het bijvullen met wodka èn een vanillestokje toevoegen.
Of je laat het gebruikte vanillestokje drogen voor de vanillesuiker.
Gooi het in geen geval weg, daar is het te kostbaar voor.