Waar mei vooral regenachtig en zelfs stormachtig was, kwam juni met volop zonneschijn.
Duidelijk dat dit de zomermaand is!
Tenminste, de maand waarin de langste dag valt en de zomer begint.
En die 21 juni is ook een belangrijke dag in de moestuin.
Je hebt namelijk do's en don'ts voor en na die 21 juni!
Kijk mee naar mijn prachtige oogst,
naar de eerste aardbeitjes, groente en de belofte van alles wat nog komen gaat!
Ik ben blij in juni, maar eigenlijk ben ik elke maand blij in mijn moestuin!
Kinderen hebben deze maand ook veel geleerd in hun eigen (school)tuintje
en wist je dat je niet de enige bent wanneer je probeert gedeeltelijk zelfvoorzienend te leven?!
Natuurlijk begin je dan bij het zelf verbouwen van - een deel van - je eigen voedsel.
Hoe simpel dit in een stukje van jouw (sier)tuin kan, zie je hier....
En lees tips tegen beesten, beestjes en ziektes...
Veel leesplezier!
Trend: zelfvoorzienend leven
Zelfvoorzienend willen leven is al een paar jaar een trend, maar in het afgelopen jaar met quarantaineperiodes en de lockdown, kwamen steeds meer mensen hierbij uit.
Op meerdere gebieden is het mogelijk (steeds meer) zelfvoorzienend te leven. Denk aan het opwekken van je eigen energie met zonnepanelen, denk aan het zelf maken van je eigen verzorgingsproducten en schoonmaakmiddelen, het repareren van spullen en naaien van je eigen kleding en het bereiden van verse, natuurlijke maaltijden met seizoensgroenten. Het meest eenvoudige om zelfvoorzienend te starten is je eigen kruiden, fruit en groenten te verbouwen!
Klik hier voor nog meer ideeën.
En je eigen groentes verbouwen kan zomaar beginnen met de moestuintjes van de AH...
Tenminste, zo ging het bij jongste dochter.
Ik heb mijn eigen moestuin op hemelsbreed zo'n 40 meter van ons huis; okay, je loopt precies 230 stappen van hek tot hek - ik heb het geteld :) - maar hé.... als je negen jaar bent, zijn dat een hoop stappen!
Dus vroeg dochterlief om een moestuin bij huis, dat is makkelijker! En dat bleek makkelijker te realiseren dan je misschien denkt!
Eerst even dit:
Vorige keer beloofde ik foto's van de make-over van de tuin rondom ons huis.... het gaat vooral om de schutting,
Hij was oud, stokoud... nog door de vorige bewoners gezet en niet op zo'n vakkundige manier.
Peet hield bij mogelijke storm de weersvoorspelling op zijn app nauwlettend in het oog
en zijn hart vast... al minstens drie jaar profeteert hij dat de schutting zal omwaaien met
een nog net iets hardere rukwind of een net iets krachtiger storm uit een andere hoek.
Hij blijkt een onheilsprofeet, de schutting staat nog steeds.
Maar waar hij wel gelijk in heeft: hij staat errug scheef.
Dus komt er een nieuwe schutting!
Met betonnen palen, want die kunnen niet wegrotten in de grond.
Ik ga vooral mijn klimop missen.... zó lekker groen!
Maar ben nu wel blij met het resultaat!
We houden wat ruimte over en de tuin ziet er lichter uit.
En natuurlijk planten we onmiddellijk - terwijl het beton bij de palen nog moet harden -
er planten tegenaan. Klimmende Jasmijn, Kamperfoelie.... Groen moet het worden!
Ik hou niet van half werk, dus hebben we de ingang - de poort - ook verplaatst....
als we dan toch bezig zijn, veranderen we gelijk wat meer.
Je kent dat wel: je begint met het ene en rolt automatisch in de volgende klus of het volgende project.
Zo krijgt de kas te weinig licht, die kan beter ook verplaatst worden.
Maar dat kan pas in oktober, want ik heb 'm net
vol gezet met kousenband, tomaten, aubergine en komkommer.
Het ziet er binnenin de tuin nu zó uit...
Tegen de schutting komt het tuintje voor jongste dochter.
Zou je nog raden dat hier eerst het hekje en de ingang naar ons huis zat?
Het is nu Jisca's vierkante meter tuin!
Hier staan ze... de zelf gezaaide plantjes.
En geplant in de tuin: één sperzieboon en twee zonnebloemen.
Het oog wil ook wat... dit roestige rekje vonden we in de heg maar is nog heel geschikt
om er tuinattributen aan op te hangen.
Zo kun je met een grote of soms kleine verandering in je tuin ruimte maken voor een moestuintje,
waar je zelfvoorzienend bezig kan zijn met het verbouwen van je eigen groenten
(en fruit, bloemen en kruiden)
Wees creatief, soms kan er meer dan je denkt!
Op deze plek stond jarenlang onze vouwwagen, totdat we dit jaar bedachten dat
een kampeervakantie er voorlopig niet meer inzit.
De vouwwagen werd verkocht en op een bloedhete dag haalde ik
samen met jongste zoon de grote tegels van zijn plaats.
Wat er over bleef was een stukje extra tuin.... van zo'n drie tot vier vierkante meter.
Precies genoeg voor vier pompoenen, waar ik verder nog geen plekje voor gevonden had!
Jippie!
Wat moet je doen bij grond, die lang braak heeft gelegen of onder tegels verstopt zat?
- Eerst goed omschoffelen en de grond los maken,
- Extra tuinaarde -uit zakken - erover verdelen Niet alleen om het tuintje egaal (of hoger) te maken, maar ook de aarde wat losser te maken en extra voedingswaarde toe te voegen. Als je stugge kleigrond hebt, kun je er ook een paar zakken zand doorheen mengen voor een betere structuur.
Ik koop tegenwoordig alleen biologische grond, dit geeft meer voedingswaarde en hoewel het flink duurder is, is het de basis van je (eetbare) planten! Belangrijk dus! Bedenk dat je het niet elk jaar hoeft te kopen. - Je kunt er een laag compost over verdelen (doen: maak je eigen compost van je keuken- en tuinafval!)
- Om te bemesten verdeel je er wat biologische koemestkorrels over. Geef deze meststof ook vooral in het plant- of zaaigat.
Als de basis goed is, heb je je tuintje klaar om in gebruik te nemen.
Ik ben benieuwd of ik mijn zelf gewonnen pompoenzaad goed genoeg bewaard heb.
Zaad wat je bewaard, moet wel aan een paar eisen voldoen.
Zo moet het droog, donker en koel bewaard blijven.
Oeps! Ik weet het niet zeker, maar hier ben ik wel wat slordig in geweest....
Lagen ze echt wel in het donker of veel te lang op de vensterbank? En koel?
Je kunt zaden zelfs luchtdicht verpakt in de vriezer bewaren, zodat ze heel lang kiemkrachtig blijven.
Dit heb ik niet zelf geprobeerd, maar als het dit jaar niets wordt, ga ik dit zeker uitproberen.
21 juni
Yes!! De langste dag van het jaar (met de kortste nacht!) is een mijlpaal en begin van de echte zomer!
Na het warme en droge weer was dit jaar de dag zelf ietwat teleurstellend, maar vooruit....
De regen was overigens zeer welkom na die droogte.
Kijk hoe de scheuren in de toplaag van de tuin verschenen!
Maar net toen de laatste druppels uit de regenton kwamen, werd er regen voorspeld.
En voordat het ging regenen heb ik een hele avond gewied....
want die frisse, lekkere regen gun ik dat onkruid niet.
Maar de combinatie warmte en regen is voor een heel aantal groentes de aanleiding
om te denken aan voortplanting.
En denken kunnen planten niet zo heel goed ;), dus reageren ze vooral primitief.
Vanuit groeien - vegetatieve fase - gaan ze bloeien - regeneratieve fase -.
Dit betekent dat hun energie vooral gestoken wordt in het bloeien en daarna zaad produceren.
Groenten die hier heel gevoelig voor zijn, zijn:
Paksoi, andijvie, sla, knolvenkel, rucola, radijs en Chinese kool.
Hier zie je het begin van de bloemknop van de andijvie. Het eruit halen van deze bloem,
die overigens aan de top van een dikke, holle stengel groeit, heeft niet zo veel zin.
De plant gaat dan alleen maar meer stengels produceren, waardoor de groei nog verder vertraagt.
Het enige wat helpt is snel oogsten.
Is een krop sla of andijvie toch doorgeschoten? Niet weggooien!!
Je kunt er nog twee zinvolle dingen mee doen.
Je kunt de plant laten doorgroeien en je eigen zaad winnen voor volgend jaar
(denk aan koel, droog, donker bewaren).
Maar je kunt de plant ook oogsten. In plaats dat je de bladeren lostrekt vanuit een krop,
trek je de bladeren - okay, ze zijn wel wat kleiner, maar dan neem je twee kroppen - los van de stengel.
Bijkomend voordeel: de blaadjes bevatten meer bitterstoffen, maar die zijn juist heel gezond voor je. Denk maar aan de bitterstoffen in molsla en witlof die als erg gezond bekend staan.
Wil je snel veel kroppen sla eten? Maak dan eens slasoep.
Ui stengels die doorgroeien maken prachtige bloemen, maar wil je nog wat van je ui
kunnen oogsten, kun je deze stengels beter verwijderen.
Rabarber is een groente waarvoor 21 juni een belangrijke datum is.
Voor de langste dag van het jaar kun je volop rabarberstelen oogsten, daarna is het beter van niet.
- het oxaalzuur wat in grote concentraties in de bladeren zit, trekt dan in de stengels.
- En de rabarberplant begint in de zomer zich voor te bereiden voor de groei van volgend jaar.
De plant moet bijkomen van de oogst.
Natuurlijk 'moest' ik dit een keer zelf uitproberen en oogstte ik half juli nog 5 kilo rabarber.
Dat is nu twee jaar geleden en nog steeds heb ik minder opbrengst dan daarvoor.
De stengels zijn dunner en het zijn er veel minder.
De planten hebben er echt een soort groeiachterstand door opgelopen, lijkt het.
Het is maar dat je het weet......
Misschien moet ik de rabarber toch eens scheuren om weer nieuwe planten te krijgen.
De goede tijd hiervoor is in het najaar wanneer de plant in rust is..... dát komt dus!
De schooltuintjes
De schooltuintjes staan er goed bij, fantastisch zelfs! Alles groeit goed, behalve het onkruid. Aan het begin van het seizoen zijn de bakken flink opgehoogd met verse aarde. Ik weet niet precies waar die vandaan kwam, maar er zit niet veel onkruidzaad in.
Veel wieden en schoffelen hoeven de kinderen dit jaar niet te doen.
Mijn oppaskindje die dit jaar ook een schooltuintje heeft op een andere locatie,
heeft het veel moeilijker. Aan de onderkant van een dijk waar zijn tuintje ligt,
groeit het gras harder dan wat dan ook.
De kroppen sla, die ik dit jaar heb voor gezaaid zijn super goed gegroeid.
Ik liet ze nog eens zien hoe ieniemienie klein dat zaadje was, waar het allemaal mee begon.
Bijzonder en wonderlijk mooi gegroeid!!
De kinderen bij wie hun krop nog niet zo groot was, mochten hem een week later oogsten.
Toen waren veel kroppen doorgeschoten en kon ik de kinderen daar over vertellen.
Zelf kon ik mee genieten van de verse sla.... dat is het handige met een dochter
in de schooltuinklas!
Ook maakten we deze maand een heerlijke kruidenboter met kruiden uit de schooltuin
en uistengels uit eigen tuin.
Wat een leuke les was dat!
De kinderen mochten hun zelfgemaakte kruidenboter
op een toastje proeven en daarna er een rol van maken,
in vetvrij (bak)papier rollen en mee naar huis nemen.
Beestjes en beesten
Ik ga het niet weer over slakken hebben...
maar er zijn nog meer beestjes of beesten in de moestuin.
De bessenstruiken dek ik elk jaar maar af met een net
want de vogels vertellen het gewoon aan elkaar door: dáár in die tuin is veel te halen.
en hoewel ik het net niet vakkundig vastmaak, maar er losjes overheen drapeer
is het genoeg om een aantal vogels af te schrikken.
met de nadruk op een aantal.
Deze dikke houtduif is er totaal niet van onder de indruk, blijkt.
Ik vind het ook niet erg om wat van de oogst te moeten delen met de vogels
maar om zelf niks meer te kunnen eten, vind ik een beetje jammer.
Het lijkt wel of er dit jaar heel veel mieren zijn... ik kom ze zowel in huis
als in de tuin tegen.
Toen ik in de kas stapte, krioelden er binnen no time zo'n twintig mieren op elke voet.
Dit werd me wat te gek.
Meestal kunnen mieren niet zoveel kwaad in de moestuin, maar
als de grond heel erg wordt omgewoeld en tot broedkamer wordt gemaakt,
kunnen de plant(wortels) er wel last van krijgen.
Hier zie je de broedkamer van dichtbij. Datgene wat op tarwekorrels lijkt,
zijn de mierenlarven, de kleinere, witte korreltjes zijn de eitjes.
Ik had de eitjes kunnen weghalen en op de composthoop leggen,
maar ik heb de grond even losgemaakt met de schoffel en water gegeven.
Niet zo aardig misschien, maar dit mierennest zat net op de verkeerde plek.
Mieren houden niet van water en een dag later, zag ik nog maar weinig mieren.
En toen zag ik dit bij mijn kleine, jonge nectarineboompje.... wát een vreemd blad.
En dat terwijl hij in maart met zulke prachtige lichtroze bloesems bloeide!
Een expert wist te vertellen dat hij last had van een schimmel:
de Perzik krulziekte Taphrina Deformans....
En waarschijnlijk heeft hij ook last van een identiteitscrisis, want het is niet eens een perzik!!
Heermoes - dat hardnekkige onkruid dat gelukkig niet in mijn tuin groeit -
is geschikt om te gebruiken als extract tegen deze schimmel.
Ik plukte een flinke bos heermoes in een groenstrook en volgde de
eenvoudige werkwijze die beschreven staat op Diana's mooie moestuin.
Er staan hier allerlei zelf-maak-ideeën voor extracten en gieren
om voor diverse plagen en ziekten of juist voeding te gebruiken. Klik
En na twee maal daags spuiten zie ik weer mooie, groene blaadjes groeien.
Maar perziken of nectarines? Dat zit er dit jaar niet meer in!
Ook tegen luizen kun je met allerlei verschillende extracten spuiten.
Ik heb altijd luizen in de bessenstruiken zitten, dit jaar ook in de laurier.
De mieren hebben het altijd sneller door dan ik en lopen druk heen en weer
om hun 'veestapel' te melken.
Meestal zitten de luizen aan de bovenste bladeren van een tak.
Ik knip/pluk de aangetaste bladeren er uit en houd zo de luizenplaag een beetje onder controle.
Of - samen met kinderen - zoek ik lieveheersbeestjes of nog beter: de larven van hen!
Dit zijn natuurlijke vijanden van de luizen.
Als je kool er zó uit ziet....
is er iets goed mis!
En als er dan ook donkergele of zwarte korrels in zitten,
wijst dit op de aanwezigheid (en ontlasting) van rupsen. Deze spitskool had trouwens
niet alleen last van rupsen, die zich letterlijk door alle bladen tegelijk heen aten,
maar er zaten ook naaktslakken in.
Tijd om elke kool eens grondig te inspecteren.
In plaats van spuiten, haal ik de rupsen en slakken met de hand weg.
Vandaag had ik mijn kippetjes om me heen scharrelen
en die wisten wel raad met ze....
Oogst en bijna oogst
Eerst een plaatje vanuit mijn kas op de moestuin.
Mooi, hè?! Mijn tuin....
Dit was begin van de maand, er is inmiddels al heel veel gegroeid.
Alle andijvie en kropsla is geoogst,
De eerste Chinese kolen zijn geoogst, weliswaar met gaatjes maar er bleef nog genoeg over...
Hoewel de uien zelf nog niet geoogst kunnen worden, oogst ik wel een deel van de uienstengels.
In dit blog lees je alles over de verschillende soorten uien en hoe ik stengelui bewaar: klik!
En juni was de maand van de aardbeien!
Zelf ben ik bezig een nieuw bed aan te leggen, maar van mijn buurvrouw mocht ik
plukken. Jongste zoon was helemaal enthousiast over de aardbei, zo groot als zijn vuist!!
Zie je?!
Jammer dat de aardbeientijd maar drie weken duurt....
de snijbonen, die zichzelf de hoogte in slingeren
de kidneybonen - wat droogbonen zijn - dus oogsten laat nog even op zich wachten,
maar wat gaaf dat ik die voor het eerst in de tuin heb.
de courgettes... alleen nog maar mannelijke bloemen, verdraaid!
en de kruisbessen... ze worden niet rood, dus elke keer wanneer ik geprikt word,
knijp ik even terug - in de bessen dan - om te voelen of ze al rijp zijn....
en maïs.... zou ik er dit jaar grote, volle kolven van kunnen oogsten?
Maar al deze prachtige groentes in wording, moeten net nog wat meer
zon, regen en tijd krijgen.....
Ik wacht geduldig af en ondertussen oogst ik al dagelijks uit de moestuin!
Heerlijk, dat zelfvoorzienend bezig zijn in de moestuin:
verser en lekkerder kun je je groentes niet op je bord krijgen!
En het werken in de tuin maakt je hoofd rustig en ontspant....