Eetbare planten uit de natuur

Afgelopen weekend kon je me een (heel) klein rondje door het Westerpark zien lopen. Ik deed er bijna anderhalf uur over. Nee, gelukkig! Ik had geen enkel verstuikt en was niet door m'n knie gegaan.
Ik liep gezellig in een groep met een gids van het IVN mee. En op zo'n klein rondje bleek er ontzettend veel te zien. Zelfs nu al, in het vroege voorjaar als de plantjes aarzelend hun eerste blaadjes, stengeltjes of bloemetjes boven de grond uitsteken. Brrrrr...... het is nog een beetje koud!
En dan heb ik het nog niet eens over alle plantjes. Nee! Alleen de eetbare en eventueel geneeskrachtige kruiden en plantjes kregen onze aandacht.
En dat waren er, ja.... ik heb precies geteld, 18!
Een aantal kende ik goed, ook hun werking en gebruikswijze. Andere plantjes kende ik nog niet.
Geweldig dat al dat groen boven komt, om na een lange, koude winter de mens weer hoop te geven. En daarnaast beloven ze gezondheid en vitaliteit. Wie wil dat niet?! Maar je moet wel weten wat wát is. En dat was nu precies het doel van de wandeling.
Het thema van deze wandeling was "eetbare kruiden en planten uit de natuur".

Het IVN is een landelijke stichting en staat voor Instituut Voor Natuureducatie en duurzaamheid. Ze willen mensen betrekken bij de lokale natuur. Het doel is om met hun georganiseerde natuuractiviteiten te ontdekken hoe leuk, leerzaam, gezond en belangrijk de natuur is. Een echte, onvergetelijke natuurbelevenis!
Dìt was niet mijn eerste wandeling met het IVN en zeker niet de laatste. Het was leerzaam en om de informatie niet te snel te vergeten heb ik alle namen genoteerd en schrijf ik dit ook hier allemaal op. Mijn oudste dochter maakte de foto's.

Het eerste plantje waar we bij stil stonden was de sleutelbloem. Ik herkende de bladeren van een kamerplant, dacht ik. En ja.... dat klopte ook. De latijnse naam is: primula officinalis en bij tuincentra verkopen ze de doorgekweekte primula met grote bloemen.

Van deze sleutelbloem kun je thee trekken (je neemt de gele bloementros en overgiet die met kokend water)  die goed is tegen slapeloosheid en hoofdpijn. Verder werkt het bloedreinigend. Je kunt van de bloemen ook een wijn maken die goed is voor het hart.
Er werd door de enthousiaste gids een prachtige mythe bij verteld, waardoor het duidelijk werd hoe de sleutelbloem aan zijn naam komt. Over een schat in een rots en de sleutel die daar achter bleef....

Daarna zagen we het 'groot hoefblad'. Althans..... de bijzondere bloemen ervan. We konden nog geen blad bespeuren. Het groeide vlak langs het water. Van de wortel kun je thee trekken die zweetafdrijvend werkt en goed helpt tegen koorts. De grote bladeren (vers gewassen en geplet) kun je gebruiken als omslagen bij brandwonden en open voeten.

Op deze foto lijkt het wel een soort koraalachtige plant. Of iets voor in een surrealistische wereld zoals in de films van 'Lord of the rings'.  Fotografie by Faye.....

Toen zagen we het speenkruid. Uit de grond getrokken zie je de worteltjes die er inderdaad uitzien als speentjes. Zo komt 'ie aan z'n naam. Volgens mij kun je van de bladeren ook thee zetten, maar ik weet het niet meer precies.

We liepen langs look zonder look. Een plantje wat ruikt naar bieslook, maar geen familie is daarvan. Hoewel de blaadjes wel eetbaar zijn.


De brandnetel is een heel bekende en veelvoorkomende plant. Is 't ie bij jullie ook bekend als bloedzuiverend en lekker als 'groente'? Volgende week zet ik een recept van brandnetels op mijn blog.

Ik heb al brandnetelthee gedronken en dat is, zeker nu in het voorjaar, passend bij een bloedzuiverende, energie-gevende voorjaarskuur. Ik heb zelfs nog een flesje brandneteltinctuur in de badkamer staan. Goed voor mijn haar.....

Op de foto hierboven zie je ook het bekende kleefkruid, oftewel 'walstro' staan (latijnse naam: Galium). Dit kruid is eetbaar zoals je spinazie eet, je kunt er thee van trekken en zalf van bereiden. Walstrothee is tegen heel veel ziektes een probaat middel. Het is reinigend en werkt ook bij huidziektes. Wauw! Dat wist ik niet allemaal.......

Wist je dat braamblad ook geneeskrachtige eigenschappen bezit? Je kunt er thee van trekken en als je daarmee spoelt is het goed tegen keelontsteking en mondzweertjes.

Wat een mooi madeliefje, hier op de foto. Ze heeft haar blaadjes net open, al is het geen zonnige dag. 's Avonds sluiten de bloemblaadjes zich weer, als het donker wordt. Je ziet wat roods op het hart, dit komt doordat het een koude dag was. De plant scheidt dan het verwarmende antocyaan af, wat de rode kleur geeft.
Het madeliefje is eetbaar. Het bloempje staat decoratief in een salade en ook de blaadjes kun je daarin verwerken. Het helpt bij een snellere wondgenezing.
Let wel op waar je ze plukt. Het is niet fris als er ook honden in hetzelfde veldje worden uitgelaten......

Maar dit geldt voor alle kruiden en bloemen, natuurlijk!

Wist je dat het fluitenkruidblad ook eetbaar is? Dat had ik nog nooit gehoord. Oogst het fluitenkruidblad voordat hij bloeit. Dan is 't ie het lekkerst. Het is lekker in salades en in soep en de blaadjes lijken qua smaak een beetje op kervel........

De vlier komt als kleine plant ook al op. Het kan uitgroeien tot een soort boom, maar eigenlijk hoort hij thuis bij de struiken. De vlier gebruik ik al op vele manieren. Zo heb ik vorig jaar in de lente vlierbloesemthee, vlierbloesemsiroop en vlierbloesempannenkoekjes gemaakt. En van de vlierbessen  maakte ik in de nazomer vlierbessenlikeur, vlierbessensap, vlierbessensiroop en vlierkappertjes.....
Toen mijn lieve dochter dit vertelde, kreeg ik gelijk een uitnodiging om me aan te sluiten bij een werkgroep van het IVN...... wie weet doe ik dat ooit wel eens! De blaadjes kun je ook gebruiken om thee van te trekken. De hele vlier is geneeskrachtig, werkt sterk zweet afdrijvend en is een echt geneeskruid bij griep. Wat jammer dat mijn thee al op was in januari, toen ik eindelijk de griep kreeg......
Dit voorjaar nog wat meer bloesems verzamelen maar.......

We schuifelden verder langs 'nagelkruid'. De wortels geuren naar kruidnagel en je kunt er een geweldig tonicum van maken bij darmklachten. Het bevat bitterstof en looizuur, is pijnstillend en versterkend.

'Veldkers' kwamen we tegen.

Sleedoorn is een struik/boom en van de bessen kun je wijn maken.

Klein hoefblad is een geneeskrachtig kruid. Van de bladeren kun je prima thee trekken voor een slijmoplossende hoestthee. Je kunt van de bladeren omslagen maken tegen longkwalen en je kunt er zalf van maken.

De dovennetel is er in verschillende variaties. Je hebt ze met witte, gele of zelfs paarse bloempjes. Deze bloempjes zijn eetbaar en staan ook heel mooi in een salade of je bakt ze mee in een cake.

We liepen langs smalle weegbree. Hieronder zie je hem naast de paardenbloem groeien. Naast smalle, heb je ook brede weegbree. Het is een geneeskrachtige plant waarvan je de bladeren gebruikt om thee mee te zetten. Deze thee is goed tegen alle ademhalingsziektes, vooral tegen hoesten en astma (....) De bladeren helpen goed bij wondgenezing, gaan ontsteking tegen en genezen ook wespensteken.

Dit plantje kende ik helemaal niet. Nu maar hopen dat ik het herken, als ik het nodig mocht hebben!

De paardenbloem is iedereen wel bekend en hij is ook in zijn geheel eetbaar. De bladeren worden zelfs speciaal gekweekt en worden vervolgens verkocht als (de ietwat bittere) molsla. De paardenbloem helpt vooral bij gal- en leverziektes. Vorig jaar maakte ik paardenbloemenstroop. Erg lekker en tegelijk gezond!

Tot slot liepen we langs de meidoorn, een boom waarvan de bladeren, bloemen en bessen te gebruiken zijn bij hartklachten. Wil je de bessen eten, dan moet je ze na de vorst plukken of ze een nachtje in de vriezer bewaren. Dan zijn ze wat zoeter en lekker om te gebruiken.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Wat heb ik er veel van geleerd. Wat is er veel leerzaams in de natuur te ontdekken. Ik kan hier echt heel enthousiast over worden.

Kruiden die je kunt drogen om als een soort koffie te gebruiken, kruiden voor in de soep of salade, kruiden die je kunt roken (met een licht verdovende werking.....), planten die helpen tegen insectenbeten of brandnetelpijn, kruiden voor thee, kruiden met geneeskrachtige werking waar je zalf van kunt maken.

Wat is de natuur toch veelzijdig en boeiend. En we weten nog niet eens de helft!

Veel oude kennis is verloren gegaan....

Veel oude kennis is weer te vinden bij enthousiaste mensen die er voor gáán. Zoals de mensen die voor het IVN werken en weer heel veel oude kennis proberen door te geven. Met veel enthousiasme en liefde voor de natuur. Geweldig!

Na afloop was er nog een proeverij: heerlijke brandnetelkoekjes (jammer dat ze koud waren) die ik zeker ook eens ga maken. Het recept staat op de site van het IVN.  Toastjes met kruidenkaas of -boter met kruiden (ik weet niet meer welke). En..... een kopje warme brandnetelthee. Oh..... wat was het koud, die dag. Ik was verkleumd en zoiets warms geeft nieuwe energie......
Of kwam dat vooral door de 'bloedzuiverende'  werking van de brandnetel?! ;)

Nog een leuk verhaal en oude tip.

Hieronder zie je pitriet staan, met harde, rechte stengels.

Dit is niet eetbaar, maar je kunt er wel wat anders leuks mee.

  

Als je het buitenste groen eraf haalt, zie je een wit buisje aan de binnenkant. Het is mogelijk om dit er helemaal uit te trekken. Het lijkt op een soort rietje. 

  Het is vanbinnen hol en vroeger werd het gebruikt als lont voor een olielampje. Het absorbeert de olie en leidt die naar boven. Op die manier brandt het pitriet als een zelf 'gewonnen' lont.

Dat ga ik ook een keer proberen. Wat is dát grappig en leuk!

Ondanks de kou heb ik genoten van deze IVN -wandeling en ook de kinderen vonden het leuk.

Wat mij betreft zijn ze geslaagd in hun doelstelling. Het was een natuurbelevenis die leuk, leerzaam en gezond is en het belang van de natuur weer duidelijk naar voren bracht!

Gelukkig, dit jaar zijn er nog meer wandelingen of excursies kosteloos te volgen.

Laat je het me weten als je ook zo'n wandeling doet?!