Mijn moestuin in mei

De dagen rijgen zich aaneen, maar het zijn geen gewone dagen:

worteldagen - bloemdagen - bladdagen - vruchtdagen.... ze wisselen zich af 

en zorgen ervoor dat ik mijn werk mooi kan verdelen en me geen slag in de rondte ren.

En ik vond iets meer over de maan en haar werking op de groei van de planten:

Wanneer de maan hoog langs de hemel beweegt - in de zomer - geeft ze groei,

wanneer de maan laag langs de hemel gaat - in de winter -  is er groeistagnatie. Herkenbaar, toch?!

Bij volle maan is er licht en groei bovengronds.

Nieuwe maan is donker, er is geen groei boven de grond, maar juist groei bij de wortels.

Staat de maan ver van de aarde af, dan is er trekkracht die groei geeft

Staat de maan dicht bij de aarde, dan is er duwkracht wat weer groeistagnatie geeft.

Deze drie werkingen kunnen elkaar versterken of tegenwerken.

Het is ingewikkelde materie, die ik vooral ga ervaren.

Wanneer er op het juiste moment wordt gezaaid, kun je grote verschillen zien

in grootte, kwaliteit, hoeveelheid en ziektegevoeligheid bij je planten

Kunstmest en bestrijdingsmiddelen voegen hier niets meer aan toe

(en gebruikte ik toch al niet!)

Met welke ideeën in je achterhoofd tuinier jij?

En nu is het alweer mei.

De meest geweldige maand voor de moestuin. Ik ben vooral mei-blij!

De natuur loopt zo'n drie weken achter en verschillende mensen hoor ik dit verzuchten

alsof het nooit meer goed kan komen dit jaar.

Maar de afgelopen paar jaar was het door een warm voorjaar juist allemaal wat vroeger.

Maak je niet ongerust, de natuur weet precies wat er moet gebeuren!

Bovendien zit er een Meesterbrein achter, Iemand die alles in Zijn hand houdt.

Elk jaar vraag ik me weer af, wat nu mijn meest favoriete jaargetijde is.

En zeg ik braaf dat elk seizoen zo zijn eigen charmes heeft, wat natuurlijk ook zo is ;) 

maar ik weet nu toch stellig dat de lente mijn favoriete seizoen is!

Kijk maar mee, je begrijpt wel wat ik bedoel!

Bloesem van de kweepeer... zou ik dit jaar kweeperen kunnen oogsten?!

Lavas of maggikruid

Zwarte bessenstruik met bloemtrosjes, bijna.... bijna....

Héérlijk! Alles loopt weer uit, het voorjaar zindert van verwachting en nieuw leven!

En dat is zichtbaar voor iedereen die wil zien...

Loop buiten rond, kijk om je heen, ruik, proef en geniet!

Er zit zoveel energie in het voorjaar, dat dit ook afstraalt op mensen:

een grote klus kun je beter in het voorjaar aanpakken, je hebt dan veel meer energie!

Deze keer in de moestuin: 

Makkelijke groentes om te telen voor de beginnende moestuinder en 

moeilijkere groenten zoals knolselderij en kool.

Moestuinvondsten en wat je daarmee kunt plus een onverwachte ontmoeting.

De start van de schooltuinen en een bijzonder moestuincomplex in Rijnsburg.

En nieuwe uitdagingen en de beginnende oogst.

Kijk en lees weer gezellig mee...

Moeilijke en makkelijke groeiers!

Natuurlijk ligt het aan je tijd, geduld en investering of iets makkelijk of moeilijk voor je is. Maar sommige planten staan nu eenmaal bekend als moeilijker te telen groentes dan anderen.

Kool is zo'n voorbeeld van een moeilijker moestuingroente. Niet omdat ze niet snel of goed groeit, wel omdat ze zoveel vijanden heeft. En dit geldt voor alle soorten kool: van chinese kool tot bloemkool, van broccoli tot palmkool en van spitskool tot rode kool. Toch ga ik ze dit jaar weer met frisse moed en de nodige voorzorgsmaatregelen telen.

Ik koop dit jaar geen groenteplantjes, alles zaai ik dit jaar zelf... en dát is nog veel leuker, vind ik!

Maarre... kool!

In de eerste plaats heeft ze bescherming nodig, want niet alleen wij vinden kool lekker, allerlei dieren ook. Denk vooral aan slakken: ze lusten alle soorten kool, maar hun absolute favoriet is Chinese kool en vooral de nog dunne, zachte blaadjes.... je raadt het al: het hart! 

 Die prachtige vlinders zijn bij mij niet welkom in de moestuin, vooral het koolwitje niet. De naam zegt het al: haar kinderen voeden zich vooral met kool. Kool is een zogenaamde waardplant en het koolwitje kan wel 20 tot 100 eitjes per dag leggen, meestal aan de onderkant van een blad. Wanneer de rupsen uitkomen hebben ze gelijk een feestmaal! Slim van het koolwitje.... jammer voor ons. 

Vogels en met name duiven - en groene parkieten - zijn dol op kool. Je raadt het al: vooral de frisse jonge blaadjes in het hart zijn favoriet!

Dan is er ook nog de witte vlieg, die ik met name bij oudere planten zie in de winter: boerenkool en bloemkool hebben er vaak last van. Als ze met honderden op de plant zitten, komt er een zwarte schimmelachtige aanslag op de bladeren en dit is niet meer schoon te maken. 

Wat kun je hiertegen doen?

Wat je tegen slakken kunt doen, heb ik uitgebreid beschreven in dit blog (klik)

Spitskool onder het net

Tegen de vogels span ik een net over de koolplantjes. Omdat ik dit jaar meer in vakken werk in verband met wisselteelt, zet ik alle koolplantjes bij elkaar. Dit is ook nog eens makkelijk om ze allemaal tegelijk te beschermen.

 

Voor vlinders is dit vogelnet nog te grofmazig, maar het is toch een eerste barrière.

Je hebt speciaal insectengaas of -vlies waar niks doorheen kan.

Ik gebruik het niet. Kom ik toch rupsen tegen, dan haal ik ze met de hand zoveel mogelijk weg.

Zijn er planten aangetast, dan kun je ze nog best laten staan.

Palmkool en boerenkool blijven nieuwe bladeren aanmaken en 

van bloemkool en broccoli eet je de bladeren toch niet.

Ik heb ook een zwarte kraai van plastic erbij gezet, daar schrikken vooral duiven van.

Zo leidt je vogels en vlinders om de tuin...

Naast vijanden heeft kool ook last van ziektes, zoals meeldauw en knolvoet.

Ik las de tip om bij pas geplante plantjes houtas uit de kachel te strooien.

Dit zou knolvoet tegengaan. Ik heb het braaf gedaan en hoop er het beste van, dit jaar.

Ga jij dit jaar  kool kweken? 

Heb jij nog supertips die ik niet genoemd heb? 

Knolselderij is ook een moeilijke moestuinplant.

Vorig jaar, wat zeg ik, deze winter toen ik ze wilde oogsten, zagen mijn knollen er zó uit:

Oftewel: geen knol te vinden.... :(

Knolselderij is niet alleen een moeilijke moestuingroente omdat ze zó langzaam groeit.....

nee, als dit het resultaat is, heb ik nog meer dingen niet goed gedaan.

Toch zet ik elk jaar opnieuw knolselderij in de tuin. 

Ik vind deze aromatische knollen zó lekker en zeker in de winter zijn ze 

een welkome aanvulling op het menu.

Heb jij dat ook? Dat je met het zaaien of planten van groentes al het gerecht erbij bedenkt

wat je kan klaarmaken.... zó dat je de smaak al bijna proeft?!

Ik wel.... ik kan me al op een ver-ruk-ke-lij-ke knolselderijrösti verheugen....

Knolselderij heeft vooral goede grond en veel voeding nodig om tot een goede knol uit te groeien.

Dus zette ik de knolselderij dit jaar op grond die ik had bemest met kippenmest en

heb ik in elk plantgat een extra schepje compost als voeding gegeven.

En dat zag er zó uit!

De plantjes had ik al eind januari gezaaid en waren stevig en goed gegroeid!

Naast compost giet ik elk plantgat vol met water, zodat de nieuwe plantjes

zich gelijk kunnen volzuigen en even vooruit kunnen.

En vandaag heb ik biologische koemestkorrels gekocht... daar zal ik ze af en toe wat van toestoppen.

Want dan gaat niet alleen het blad, maar ook de knol groeien!

Het mooie van deze groente is dat ook het blad weer gebruikt kan worden als bladselderij.

Dát zaai ik dus nooit apart.

En heb ik het niet gelijk nodig terwijl ik de knol oogst?

Dan was ik het goed, snijd het blad fijn en vries het in met een klein beetje water in een ijsblokjesvorm.

Zó heb ik altijd mijn voorraadje selderij!

Al is het een moeilijke groente: ik kan 'm aanraden, de knolselderij is een aanwinst voor je moestuin!

Ik hoop zó dat hij dit jaar goed gaat groeien!

Na deze moeilijke groentes een rijtje makkelijke groentes die bijna altijd goed gaan.

Vooral voor de beginnende, wat ongeduldiger of  wat minder-tijd-hebbende moestuinder heel geschikt:

• radijsjes (groeien altijd)
• raapsteeltjes (vroeg te oogsten, groeit snel: zowel in het voorjaar als de herfst)
• snijbiet (je blijft ervan oogsten, zelfs winterhard)
• courgette (heeft zo ontzettend veel mogelijkheden)
• krootjes of rode bietjes (familie van de snijbiet)
• rabarber (blijft 8 jaar op dezelfde plaats vanzelf goed groeien)
• uien (van plantuitjes)
• aardappels (wel elk jaar op een andere stukje van de tuin zetten)
• bessenstruiken (je zet een struikje neer en hebt er geen omkijken meer naar)
• frambozenstruiken  (idem)
• munt (pas op: het woekert, maar je zit nooit meer zonder verse muntthee)
• kruiden (éénjarig, tweejarig of vast, je hebt er vast wel een plekje voor)

Heb je wat ruimte over, wil je gewoon starten met een moestuin, begin dan relaxed met kruiden, wat fruitstruiken en bovengenoemde groentes.

Ze groeien redelijk snel, je kunt er lekker veel van oogsten en je hoeft niet te veel kunstgrepen uit te voeren.

Waarom wachten als je vandaag nog kunt beginnen??!

Moestuinvondsten

Af en toe vind ik nog wat groentes of ze komen spontaan op, van het voorgaande jaar.

Zo kwamen er opeens wat aardappelplantjes boven de grond uitsteken, precies op de plek waar ze vorig jaar gestaan hadden.En dit betekent dat er vorig jaar niet nauwkeurig geoogst is. 

Als er nog aardappels in de grond zitten of stukjes, lopen ze het volgend jaar opnieuw uit.

Maar vanwege de beruchte aardappelziekte phytthopthora (die jarenlang in de grond blijft zitten)

is het belangrijk het aardappelbed elk jaar te verplaatsen.

Ik weet alweer hoe het kan, dat ik nog zoveel aardappelplantjes zie terugkomen.

Vorig jaar heb ik met groep 5 van de schooltuintjes een tuinexcursie gehouden naar mijn 

moestuin. Ze hebben toen geholpen met de aardappeloogst en ik heb het niet meer goed nagelopen.

Ik graaf ze uit en poot ze op de plek waar mijn aardappelrij dit jaar staat. Eigenlijk komt het wel goed uit, ik had nog zo'n tien aardappelen te weinig om de rij vol te maken... die hoef ik nu niet meer te kopen. En omdat ik dit jaar voor het eerst biologische late aardappels heb, kan ik een deel ook

 vroeg(er) oogsten, zoals ik meestal doe.

Ik ben heel benieuwd wat het opbrengt....  Heb je geen pootaardappelen maar wel aardappels met uitlopers, die kun je ook prima in je moestuin zetten. Het is altijd een verrassing wat er onder de grond groeit. 

Ondanks dat de grond goed en diep gefreesd is, kwam ik nog wat andere groentes tegen:

een wortel, een ieniemienie knolselderij en wat krootjes. 

en wat munt die ik tussen m'n groentes had gezet om slakken tegen te houden.

Van zulke kleine restjes groenten maak ik een groentetosti (klik)

of ik stop ze in bouillonpasta (klik). Niks wordt weggegooid!

Van de munt zet ik natuurlijk muntthee!

Terwijl ik me alleen waande op de moestuin, kreeg ik een paar keer het gevoel dat ik 

begluurd werd, in de gaten werd gehouden.

En toen ik vlakbij de zwarte bessenstruik aan het begin van de tuin bezig was, zag ik haar opeens...

Achter en tussen de houten planken, in een halfleeg houthok zag ik twee kraaloogjes.

Een merelvrouwtje hield me nauwlettend - of was het angstvallig - in de gaten.

Ze zat op haar nestje.....

En zowaar, toen ik er even bij ging zitten kwam daar meneer merel aan....

met een wormpje in z'n snavel om z'n vrouwtje te verwennen met een lekker hapje.

De foto heb ik gauw gemaakt toen mevrouw merel even haar vleugels moest uitslaan.

Moet ook een half uurtje per dag gebeuren.... een nest moet je niet verstoren.

Ik ben altijd zó blij met merels. 's Morgens laat ik me maar wat graag wakker fluiten

met de prachtige rollers en trillers van een merel.

Het ultieme voorjaarsgevoel!

Andere tuinen

Vorig jaar was ik er ook al eens op bezoek: de Indoor Volkstuinvereniging in Rijnsburg.

Van een oude kas waar eerst anjers in gekweekt werden, is nu een bloeiende, gezellige en 

mooie indoor moestuin gemaakt.

En er is vraag genoeg naar: bijna alle 90 tuintjes zitten vol voor dit jaar!

Toch is er geen wachtlijst, want dat is juist vaak zo'n probleem in de stad....

Is er meer vraag, dan worden er in deze professionele kas gewoon tuintjes bijgemaakt.

Je krijgt een tuintje van zo'n 35 tot 38 m2.

En de voordelen van telen in een kas?

Het is 365 dagen per jaar open en ook nog eens 24/7. Met een slot met code kun je er altijd in.

Je kunt dan ook met elk weertype aan de slag: regen, wind en kou, je hebt nergens last van.

Bijzondere mediterrane gewassen zijn mogelijk!

Zó zag ik vorig jaar een Luffa plant groeien met e-nor-me vruchten eraan. 

Dát wil ik ook! dacht ik toen.

Het is een professioneel complex waar het klimaat geregeld wordt door 

een procescomputer die de temperatuur, luchtvochtigheid en instraling regelt.

In de kas zit een scherminstallatie en

elk tuintje heeft een eigen wateraansluiting.... 

Je teelt hier biologisch, dus zonder gif en kunstmest,

 de gewassen groeien toch wel snel genoeg. 

In zo'n vier weken is een kropje andijvie volgroeid....

dat doe ik niet na in mijn koude kas..... daar heb ik wat meer geduld voor nodig.

Deze indoor volkstuin is een initiatief van Gerardo van Egmond.

Sinds 2014 bestaat dit en sindsdien is hij al meerdere keren uitgebreid.

Zeker nadat ze afgelopen jaar bij RTL 4 op televisie zijn geweest.

Er is nog een zelfde grote indoorvolkstuin in Almere en een kleinere in Moerkapelle.

Woon je daar in de buurt.... gauw gaan kijken.

Misschien heb je wel een kas over, dit is een geweldig idee, vind je niet?!

Zelf ben ik dit jaar weer met de schooltuintjes begonnen.

Een nieuwe groep 5 staat te trappelen om lekker aan de slag te kunnen in de moestuin.

Handen vies maken, zien hoe iets groeit en verantwoordelijkheid dragen.

Door kinderen uit de bovenbouw en het tuinteam, word in het voorjaar geholpen

om de schooltuintjes onkruidvrij en startklaar te krijgen.

Dit jaar was er extra grond geleverd, dus ik heb weer volle bedden!

En mijn werk wordt steeds meer gewaardeerd: ik krijg er met ingang van dit jaar

 ook voor betaald. Reden te meer om de lessen zó professioneel mogelijk te maken.

Ik ben nu bezig om voor elke les een kleine powerpointpresentatie te maken.

Leuk met daarin herkenningspunten en extra informatie.

Voordat we naar buiten gaan, kijken de kinderen al een klein filmpje via schooltv 

over hoe een aardappel of ui groeit... leerzaam en leuk!

De aardappel en de uien staan in ieder geval al in de tuin!

De sla en andijvie heb ik dit jaar zelf voorgezaaid. 

In de klas zaaien en dat met de meivakantie ertussen, wordt altijd een drama.

Ik heb er weer heel veel zin in, dit jaar!

Nieuwe experimenten

Weer even terug naar mijn eigen tuin....

Elk jaar vind ik het weer een uitdaging om iets nieuws te proberen. Zo had ik vorig jaar kapucijners geteeld en dat bleek zo'n groot succes dat ik er heel veel zaad van overgehouden heb.  

Ik was vorig jaar ook van plan om droogbonen te gaan telen, maar dat kwam er door ruimtegebrek niet van. Dit jaar heb ik kidneybonen om te zaaien gekregen en... de eerste bonen groeien al goed! Nog even wachten tot ijsheiligen, dan kan ik ze buiten uitplanten.

Kijk... de stokken staan al te wachten op deze klimplanten.... heeft jongste zoon dit jaar keistevig 

op gezet voor mij. De storm van deze week heeft hij al glansrijk doorstaan!

Verder heb ik als nieuw experiment dit jaar verschillende soorten pepertjes....

En voor mijn verjaardag kreeg ik van oudste zoon muismeloenzaad: moet smaken naar een soort

 minikomkommertje en ziet eruit als een soort mini watermeloen..... Ben zó benieuwd!

Ook ben ik benieuwd naar de honingmeloen, de zelfgezaaide aubergine en de 

regenboogkleurige snijbiet.  Wat heb ik er zin in!!

Verder heb ik  een experiment met tropische gewassen..... dáár volgt een afzonderlijk blog over!

Groei en oogst

Inmiddels staat het vak met bladgroente al vol met snijbiet, raapstelen, rucola, sla, andijvie en venkel.

Gelukkig zijn sommige soorten vroeg te oogsten, dan kan ik daar nog een tweede teelt op zetten, zoals pompoenen, courgette, witlof en mais...

Oh, wat moet ik nog een geduld hebben.

aan de andere kant van de tuin staan mijn wortelgewassen.

Radijs is gezaaid, rode en gele uien zijn geplant, 

pastinaak is gezaaid (ik hoop dat het opkomt, het bio zaad is een jaar over de datum)

en krootjes heb ik deels geplant (had ik voorgezaaid) en deels in de regels erbij gezaaid.

Het zaad wat ik over heb, gaat naar de schooltuintjes. 

en zo verglijden de dagen.... van worteldag tot bloemdag,

van bladdag tot vruchtdag. Elke dag kijk ik even op mijn kalender!

En ik kan al oogsten....

Rabarber

Van en kilo rabarber heb ik mijn favoriete rabarber-meringue taart gebakken.

Heerlijk! 

Nog niet dagelijks staat er groente uit de tuin op tafel.

Soms is het 'behelpen'  met wildplukken, waardoor ik mijn gezin superfood

voorzet zoals brandnetel, daslook, vogelmuur en zevenblad.....

Niet alleen gezond, ook lekker!!

En natuurlijk raapstelen... dat is echt een topgroente die snel groeit en al vroeg in het voorjaar geoogst kan worden. Omdat ze opnieuw aangroeit na het afsnijden, eet ik vanaf begin april al twee keer per week raapstelen. Mjumm...

En zou ik dit jaar eindelijk zelf kweeperen kunnen oogsten van deze mooie boom?

Blijf meelezen....

Tot de volgende keer!