Gezonde traktaties op een gezonde school

Beloofd is beloofd! De directeur van onze school met het gezonde school label, wil graag  wat ideeën voor gezonde traktaties.
Niet alleen voor de ouders,  ook voor het personeel.

Nu kun je oeverloos gaan discussiëren over wat gezond is en wat je er wel en niet onder kunt verstaan.

Maar ach.... instinctief weten we wat gezond is, toch?!

Wat zijn de opties?
Even kort op een rijtje:

1. Fruit en groente, direct uit de natuur, is het meest gezonde voedsel wat er is. Onbewerkt en onbespoten, zoals God het laat groeien.
   Saai om te trakteren?
   Wacht maar af......
2. Gedroogd fruit en noten zijn super healthy en een perfecte tweede! Let op: er kunnen kinderen met notenallergie zijn.
3. Zelf iets bakken? Super leuk. Let daarbij op de volgende twee punten:
   - volkoren meel is altijd beter dan wit, geraffineerd (bewerkt) meel.
   - veel suiker is nooit goed!  Hoewel  kinderen van nature van zoet houden (wel eens een druppeltje moedermelk geproefd?) kun je suiker prima vervangen. Goede alternatieven zijn er inmiddels genoeg. Denk aan (het goed verkrijgbare) agavesiroop, honing en ahornsiroop.....
   Of bak eens iets hartigs!
   
4. Hartig: een blokje kaas. Kaas vinden veel Nederlanders (kaaskoppen) lekker, maar bevat weinig goede voedingsstoffen. Bovendien zit het vol verzadigde vetten en bevat het veel zout. Zeker voor volwassenen is het beter om voor minder vette kaas te kiezen zoals 20+.
5. En worst als alternatief ? Echt gezond is dat niet. Tenzij je op een kipfilet of biefstukje wilt trakteren. Bewerkt vlees zoals worst, voorverpakte gehaktballetjes, knakworsten en frituursnacks zijn onwijs slecht voor je. Hetzelfde geldt voor beleg zoals boterhamworst, metworst en salami. Verwerkt vlees heeft nauwelijks iets met vlees van doen. Het bestaat grotendeels uit restafval, waaronder separator-resten, onbruikbaar orgaanvlees en vetkwabben. Het overgrote merendeel van dit soort verwerkte vleeswaren behoort dan ook tot de ongezondste voedingsmiddelen die er bestaan! Trakteren? Niet hierop!
6. Hartige snacks zoals een zakje chips? Chips wordt gemaakt van aardappels, gefrituurd in olie en vervolgens op smaak gebracht. Bij dat laatste komen echter heel veel ongezonde ingrediënten kijken. Wist je dat er ook groentechips te koop is? En zoute popcorn is ook een beter alternatief: niet vet en kinderen hebben toch lekker wat te knabbelen.
7. Geen eten dan? Sommige kinderen mogen iets uitdelen zoals een potlood, gummetje, pen, speeltje....Dit kan een leuk alternatief zijn en mag ook best gepromoot worden. Maar een beetje verantwoorde traktatie wordt al snel prijzig. En gewoon een plastic prul, wat binnen no-time kapot gaat, willen we toch niet meer?! Denk aan de plastic soup die daardoor steeds groter wordt. En dat zeggen niet alleen volwassenen.....  (*klimaatspijbelaars;))
   

Wat blijft er over om te trakteren??
Nou, meer dan genoeg.....

Inmiddels ben ik een ervaren moeder en heb ik niet alleen als juffrouw talloze traktaties voorbij zien komen, maar ook zelf al zo'n 35(!) traktaties verzorgd.

Bij mij moeten traktaties aan vijf uitgangspunten voldoen:

1. gezond
2. origineel
3. lekker
4. niet te duur
5. niet te veel tijd kosten

En ja.... meestal lukt me dit wel!

Met fruit en groente kan er meer dan je denkt.

Een combinatie van fruit met een snoepje is ook mogelijk.

Ideeën met fruit en groente:

1. Ik trakteerde ooit - zelfs twee keer - op 'Rupsje Nooitgenoeg'. Een klein spekje stelde de rups voor en met een appelboor zat deze vast in een gezonde roodglanzende appel
   
2. Deze supersnelle traktatie is een mandarijn met een lintje eromheen
3. Trakteer eens op Fruitbonbons.... en neem dat idee gerust heel letterlijk!
    (super met seizoensfruit!)
4. Goed gecombineerde spiesjes met fruit, komkommer en cherrytomaatjes kan altijd. Werk eens op kleur en maak regenboogspiesjes :)
5. Op deze blog vond ik prachtige foto's en fijne inspiratie

Kies je voor een fruittraktatie, neem dan fruit uit het seizoen. Het is niet alleen gezonder en beter voor het milieu  (in plaats van aardbeien uit Spanje) maar ook beter voor je portemonnee.

Ideeën met gedroogd fruit of noten

Al een paar keer maakte ik appel-kaneelchips tot ik bedacht dat dit een perfecte traktatie is. Wáár je ook een allergie voor hebt: pinda's, noten, suiker, gluten, zuivel etc. etc.  appelchips mag je eten! En klinkt 'chips'  bij voorbaat al niet lekker?!

1.  Appel-kaneelchips met bijpassend idee voor de juffen en meesters
   Vind je het teveel gedoe om ze zelf te maken? Ze zijn ook te koop bij de AH XL, een biowinkel of een boomgaardwinkel
2. Zo kun je ook groentechips trakteren. Zelf bakken van plakjes zoete aardappel, wortel of rode biet kan prima. En deze zijn ook te koop bij bovenstaande winkels....
3. Mijn jarige dochter trakteerde in de herfst eens eekhoorntjes van karton (okay, dit was even knutselen) die in hun pootjes een mandje (stukje wc-rol) vasthielden met daarin allerlei soorten nootjes.
4. Studentenhaver, de naam zegt het al, is goed voor studenten. Vooral walnoten  zijn goed voor de hersenen en helpen bij het leren en ander hoofdwerk. Let op kinderen in de klas met een allergie. Voor hen kunnen noten 'dodelijk' zijn.

Ideeën om zelf te bakken

Met zelf bakken zijn de mogelijkheden echt eindeloos: je maakt iets creatiefs, iets origineels, iets wat niet duur hoeft te zijn en het kan zo gezond als je zelf wilt. Let op het gebruik van volkoren meel of speltmeel en gebruik weinig suikers of alternatieven.

Kijk voor inspiratie  eens op mijn pagina Bakrecepten.

Je hebt zelf vast ook een succesrecept voor koekjes.....

Versgebakken zijn ze zó lekker!

1. Erg makkelijk te maken met leuk resultaat zijn muffins.
   Doordat er minder suiker inzit, zijn ze een goed alternatief voor cakejes. Je kunt er van alles doorheen mengen. Of het nu fruit of groente is, muesli of rozijnen.....   Iedereen kan muffins bakken :)
2. Denk eens aan hartige koekjes....
   
   Ik vind deze hartige cijfertraktatie zelf erg leuk! Varieer er lustig op los!
   Of maak kaas-pestostengels, of mini pizzaatjes.....
3. Denk ook eens aan broodjes. Hartig of zoet, er zit altijd minder suiker in dan bij cakejes. Het lijkt veel werk om zelf broodjes te bakken. Dat klopt wel, maar het is vooral een kwestie van goed plannen.
   Wat te denken van deze leuke 

Mini-focaccia's op een stokje

Of deze 

Mini-suikerbroodjes

Nou ja, de lijst kan eindeloos aangevuld worden.

Ideeën in plaats van kaas en worst

Bovenaan dit logje heb ik genoemd dat kinderen beter iets anders kunnen trakteren dan kaas en worst. Natuurlijk is een plakje op de boterham iets anders dan een traktatie.....

Maar denk eens aan de volgende leuke dingen:

1. Trakteer op popcorn. Popcorn is gepofte maïs, dus strikt genomen hoort het bij de groente .;)  Als je ze zelf poft, weet je ook precies dat er geen extra kleur- en smaakstoffen en E-nummers voor de houdbaarheid worden toegevoegd. Thuis bak ik popcorn altijd zelf in een pannetje. Zout is gezonder dan zoet en varieer ook eens met andere smaken.
   Met uitdelen kun je de popcorn in bakjes, in 'latex' handschoenen (dag, dag!) in papieren zakjes of in een andere vorm uitdelen. Leuk!
   
2. Trakteer eens op een aardappeltwister  (zie foto)
   Je moet ze wel vers bakken...…
3. Aardappelchips kunnen best een keertje. De boosdoener is de olie en de kruiderij (paprika met suiker, bolognese met suiker, cheese onion met suiker, etc.) Naturel is het beste en waarom zou je ze niet eens zelf bakken?!
   
   
   Deze bakte ik met de kinderen samen op school. De aardappels kwamen uit de schooltuin.... lekkerder heeft chips nooit gesmaakt!

Ideeën voor niet eetbare traktaties:

Gek hoe zo'n jarenlange traditie moeilijk te doorbreken lijkt. Ik kan me nog herinneren dat ik als kind op de basisschool eens een traktatie kreeg die je niet kon eten. Ik vond het heel gek en bazuinde dat overal rond. Maar vaak bewaar je niet-eetbare traktaties juist en heb je er meer plezier van.

Waar kun je aan denken bij niet eetbare traktaties?

1. Zaadjes in het voorjaar: zaai thuis je eigen aardbeienplant of zonnebloem of tomaat. Ik vind het een top idee, wat ik in de klas van mijn zoon vorig jaar zag. Komt zeker doordat ik ook tuinjuf ben ;)  ?!
2. Iets bruikbaars voor in de klas: potlood of pen. Let op: grappige gummetjes hebben kinderen vaak al in overvloed, ze gummen slecht en verdwijnen snel in de prullenbak.
3. Iets om mee te spelen op het plein: bellenblaas lijkt wel leuk, maar gaat vaak als ze leeg zijn in de prullenbak. Zonde van het plastic. Stoepkrijt of glazen knikkers zijn een beter idee
4.  Een lichtje in de winter: niet een zaklamp van kunststof op batterijen, maar een klein (geur)kaarsje. Kinderen nemen hun traktatie mee naar huis en thuis zorgen de ouders wel voor veiligheid tijdens het branden
5. In de herfst kun je zakdoekjes trakteren, de stoffen dan. Borduur in de hoek de eerste letter of schrijf met textielstift de naam van elk kind erop. Natuurlijk wens je erbij dat de kinderen niet vaak verkouden worden

Vul de lijst aan..... Denk creatief!

En vermijd vooral single-use-plastic en batterijen.

Ik zou nog wel even door kunnen gaan met ideeën....
Op mijn pagina Traktaties vind je nog meer inspiratie, ook voor juffentraktatie-ideeën.
Heb jij nog leuke aanvullingen of creatieve ideeën? Let me know…..

Ik ben geen expert en weet ook niet alles. Wel wil ik graag:

1. bewust maken van wat gezond is
2. inspiratie geven voor gezonde traktaties
3. creatieve alternatieven aanreiken 

Voel je vrij om dit als leerkracht bij lessen over gezondheid en trakteren te gebruiken.
En gebruik het als ouder op de school van je kind want samen dragen we zorg voor een gezonde school.
Met als doel dat onze kinderen opgroeien tot gezonde, vitale, slanke, jonge mensen.
Geef ze kennis mee, maar leer ze vooral gezonde eetgewoontes aan. Dan hoeven ze op latere leeftijd niet te worstelen met hun gewicht en zelfvertrouwen.

Wie, oh wie is er het eerste jarig?

Die trakteert!!