Bijenvolk verhuizen

 Verhuizen is nooit iets wat je 'zomaar' doet... dat kost planning, voorbereiding en tijd.
Hetzelfde geld voor het verhuizen van een bijenvolk.
Ik moest één van mijn bijenvolken gaan verhuizen, omdat de tuin waarin ze staan van eigenaar gaat wisselen. Mensen verhuizen, bijen verhuizen ook.

Bedankt, Anna Frieda dat mijn bijen een paar jaar gezellig bij jou in de achtertuin mochten staan!

De beste tijd om te verhuizen voor een bijenvolk is nu.... in de winter! 

De bijen zitten allemaal binnen in de kast in winterrust. Pas wanneer de temperatuur hoog genoeg is -  zo'n 12 graden in het zonnetje - komen ze voor het eerst naar buiten voor de reinigingsvlucht. Bij deze reinigingsvlucht gaan ze zich (opnieuw) oriënteren op de omgeving. Waar staat de bijenkast, wat zijn opvallende eigenschappen, voorwerpen of kleuren vlakbij de kast en waar staat de kast ten opzichte van de zon.

De periode van winterrust duurt zo'n drie tot vijf maanden en is afhankelijk van de buitentemperatuur.

Het geheugen van (zomer)bijen wordt na zo'n drie dagen gereset... in de winter kan het geheugen er maanden over doen om te resetten.

De winter: de uitgelezen tijd om te verhuizen dus.

Kijk maar mee hoe ik mijn bijenvolk verhuisde en welke (veiligheids)maatregelen ik trof.

Dit is het vóór-plaatje van de twee bijenkasten op mijn (moes)tuin.

Op deze stellage hebben ook wel eens drie kasten gestaan, dus dat past.

Hier staat het volk in de achtertuin van Anna Frieda.

In de zomer zag het plaatje er hier zó uit!

Ik tijdens een controle achter de bijenkast.

Uiterst belangrijk is dat het hele volk meeverhuisd. Aan een paar verdwaalde en daardoor stekelige bijen heeft niemand behoefte. Door de stress zouden enkele bijen nieuwsgierig kunnen worden en op de vliegplank kunnen komen kijken. En dat heb ik liever niet.

Dus voor de vliegopeningen schuif ik een op maat gemaakte afdichtlat.

Er kan geen bij meer in of uit.

De vliegplank kan scharnieren en klap ik omhoog.

Tijdens het vervoer zet ik deze vast met een spanband.

Het vervoer kan op de fiets (zoals ik ooit mijn eerste bijenzwerm meenam in de bakfiets),

met de auto (je wilt echt niet een paar zoemende bijen om je hoofd horen, wanneer je net op een drukke weg rijdt) of lopend, als het dichtbij is.

Ik kies voor de laatste optie en heb daarvoor een speciale kruiwagen zonder bak.

De nalatenschap van een oude imker, er past precies één bijenkast op.

Door de speciale rand aan de achterzijde kan de kast er niet afschuiven.

Jongste zoon hielp mee en had de (blauwe) spanband die over het deksel loopt, ook onder aan de kruiwagen vastgebonden. Zo blijft de kast zeker staan, ook al rijden we over een hobbel.

Zó verhuisde ik mijn bijenvolk deze week.

Het is lang niet altijd mogelijk om bijen in de winter te verhuizen.

En wat te denken van rondreizende imkers die hun volken inzetten voor de bestuiving van bijvoorbeeld een appelboomgaard, de heide of een koolzaadveld.

Natuurlijk kun je ook dan 'verhuizen' al moet je altijd bedenken dat dit voor de bijen stress oplevert.

Waar je op moet letten zijn de volgende belangrijke punten:

1. iedereen aanwezig
2. tijd
3. afstand
4. rust

Iedereen aanwezig

Natuurlijk is het allereerst belangrijk dat je het héle volk verhuisd en niet maar een deel van het volk. Bijen die achterblijven worden geïrriteerd en geprikkeld en dat laatste mag je best letterlijk nemen.

Bijen missen de beschutting van hun volk en de geruststellende aanwezigheid van hun koningin. Honingbijen kunnen niet in hun eentje overleven.

Uiteraard is het het allerbelangrijkst dat de koningin meeverhuisd. Als het goed is, zit zij altijd binnen in de kast en binnen in het volk. Zo niet, dan is het volk ontheemd en blijven ze niet bij elkaar.

Tijd

Het tijdstip van verhuizen of verplaatsen is daarom erg belangrijk. Dóe dit alleen als alle bijen binnen zijn. En dat is 's nachts, wanneer het donker is en koud wordt.

Anderhalf jaar terug heb ik twee bijenvolken weggedaan, midden in de zomer en dat werd letterlijk nachtwerk. Het kan ook op een regenachtige dag als de bijen niet uitvliegen.

Maar wees altijd bedacht op nieuwsgierige bijen of waakbijen die niet alleen nieuwsgierig zijn, maar ook boos kunnen worden.

Afstand

De afstand is ook erg belangrijk. Zorg dat de bijen minstens drie kilometer van hun vorige standplaats verhuizen. Bijen kunnen op warme zonnige dagen drie kilometer ver vliegen en als ze op hun geheugen en intuïtie afgaan vliegen ze gewoon weer terug. Maar vervolgens hebben ze niet hun nieuwe standplaats in hun geheugen gegrift.... dús dan zijn ze verdwaald en verdwaalde bijen kunnen ook erg geïrriteerd gaan doen....

Rust

Daarvoor is het vierde punt erg belangrijk: neem rust. Wanneer de bijen verhuisd zijn en op hun nieuwe standplaats staan, laat je de kast nog drie dagen dicht. Dit is - zoals je misschien wel kan begrijpen - lastiger op hele warme dagen wanneer de geuren van alles wat bloeit en voedsel geeft, de kast binnendringt en bijen misschien dorst gaan krijgen.

Maar drie dagen houden ze wel vol.

Wanneer ze weer mogen vliegen ontsluit je de vliegopening. Zorg dat er een opvallend en kleurrijk voorwerp zoals bijvoorbeeld een oranje lint of een rood vlaggetje vlakbij de ingang van de bijenkast te zien is. Dit zien de bijen, ze gaan bewuster vliegen: niet te ver weg en ze blijven zich oriënteren. En zorg dat er naast voldoende voedsel ook voldoende water in de buurt is of zet anders een bijenkroeg klaar.

Een paar jaar terug verhuisde ik een bijenvolk van mijn eigen tuin naar de moestuin, wat hemelsbreed zo'n 30 meter is. Hoewel ik de aangegeven rusttijd voor ze nam, kwamen er toch zo'n 40 tot 50 bijen ontheemd terug. En dat zijn er best veel wanneer je net de buitenboel wilt schilderen.

Ik was vergeten een kleurrijk oriëntatiepunt voor ze te maken. Of ik had ze in twee stappen moeten verhuizen. Eerst verder dan drie kilometer weg en vervolgens weer dichterbij.....

Tja.... er is nooit gezegd dat imker zijn niet veel planning en (voorbereidings)werk kost!

Mijn bijenvolk nummer 5 - mensen die me kennen zijn verbaasd dat ik ze nog geen naam heb gegeven, maar néé, ze hebben gewoon een kastnummer - is vandaag verhuisd naar de andere twee volken. Ze staan aan de rand van mijn moestuin en hebben straks meer dan voldoende voedsel en ik heb straks meer dan voldoende bestuivers voor al mijn plantjes, bomen en bloemen in de tuin.

Wil je ooit een bijenvolk kopen?

Probeer dit het liefst in de winter en zo niet...  let dan bij de verhuizing van het bijenvolk op bovenstaande punten.

Meer lezen

Lees meer over bijen-het-jaar-rond op mijn speciale pagina (klik)

Hier vind je ook mijn beginnende imkeravonturen.

En heel veel ideeën en recepten met honing en bijenwas.

En vooral over bijenwas komt er de komende maand nog heel veel nieuws....

So stay tune...