Het is nu echt volop herfst en in de moestuin is er gelukkig nog van alles te beleven.
Waar ik houtsnippers heb gestrooid vliegen de paddenstoelen de grond uit!
Wát een mooi herfstplaatje....
In de moestuin oogst ik nog volop groentes, maar ook vruchten, kruiden en bloemen.
Er zijn weinig landen ter wereld met zulke vruchtbare aarde en zo'n groeizaam klimaat als bij ons.
Die combinatie is niet maakbaar, wel kapot te maken.
Wanneer ik onder zulke optimale omstandigheden heel kleinschalig voedsel mag produceren,
dan heb ik de plicht om de bodem te koesteren, net als de wormen die erin leven,
het water dat erop valt en er doorheen stroomt, het gewas dat er op groeit en de dieren die ervan eten.
De wereldproblematiek van milieuvervuiling en daarmee samenhangende onderwerpen
kun je verkleinen door in ieder geval te zorgen voor je eigen kleine stukje aarde.
Op een milieuvriendelijke wijze, met behulp van de dieren om je heen.
Laatst zag ik daar verschillende voorbeelden van voorbij komen.
Tuinen die groener worden omdat tegels verdwijnen, waardoor ook vogels en insecten
deze kleine oases weten te vinden en er weer meer leven (in de stad) komt!
Vergeet niet dat het voor jezelf ook een bron van ontspanning en plezier is: zo'n groene tuin.
Het is geen moeten, het is een bijzonder voorrecht wat we in ons land hebben.
Doe je mee?
Maak alvast je goede voornemens voor 2022, laat je inspireren, maar lees eerst lekker mee
met mijn belevenissen in de moestuin.
Oogsten
Dit is de al wat troosteloos uitziende moestuin in oktober.
maar dat vond ik in augustus ook al een beetje.
Aan een weken- wat zég ik: maanden -lange traditie van augurken inmaken is eind oktober
een definitief einde gekomen. De augurkenplanten zijn verdord en heb ik er uit getrokken.
Maar niet getreurd: ik heb zo'n 70(!!) potjes ingemaakt, dus we kunnen wel even vooruit!
Als verrassing oogst ik deze maand nog regelmatig snijbonen en ook enkele courgettes rijpen prima af.
Krootjes oogst ik alleen als ze groot genoeg zijn - tennisbalformaat - en daarmee geef ik
de overige bietjes in de rij meer groeiruimte. Ze kunnen de hele winter nog rustig doorgroeien.
Ditzelfde geldt voor de snijbiet, wat familie is van de kroot. Ze was erg hoog gegroeid, tijd om er
lekker van te eten en de stengels die in het zaad waren geschoten, te bewaren voor volgend jaar.
Snijbiet kan in een (zachte) winter ook lang doorgroeien.
Tot mijn verrassing kon ik nog venkel oogsten, al had ik het niet opnieuw gezaaid.
Ik had bij de eerste oogst de venkel afgesneden en wortel en stronk laten zitten.
Er waren gewoon weer nieuwe venkelplanten op gegroeid.
Geen prachtige knollen - ze waren weer doorgeschoten - maar ik kon er nog wat afhalen.
En ook het loof is voor mij waardevol, want daar maakte ik fijn een pesto (klik) van.
Dit idee van stronkjes laten doorgroeien, kun je ook in de keuken toepassen
bij verschillende groentes. Zo oogst je vers selderijblad wanneer je de stronk
van bleekselderij in een schaaltje met water legt.
En je oogst bosui wanneer je de onderkant van een ui in water legt.
En ook sla of andijvie kunnen in water en onder de juiste omstandigheden weer aangroeien.
Probeer maar eens en je hebt altijd verse blaadjes in huis.
Laat ik de frambozen en kruiden niet vergeten.... allemaal nog in overvloed te oogsten
al is het inmiddels najaar.
Goudsbloemen kunnen nog tot november bloeien.
De blaadjes laat ik drogen en daarna macereren in olie om er calendula-olie of calendula-
zalf van te maken. Ook goudsbloementhee kun je drinken.
En er zijn massa's zaadjes te oogsten: ze lijken wat op kronkelige wormpjes.
Ik bewaar ze voor de schooltuinen volgend jaar en wat is het leuk om een envelop met zaadjes
weg te geven als bijzonder duurzaam cadeau.
Maar of ik dit jaar ook pompoenen kan oogsten?
Daar vrees ik voor.... ze zijn nu nog maar zó ieniemienie klein....
Het komt echt doordat ik te weinig ruimte in de tuin heb.
Daardoor zaaide ik ze laat en nog later plantte ik ze pas uit.
Ik verwijder de toppen van de lange stengels, zodat de groeikracht
en voedingsstoffen niet alleen gebruikt worden voor lange scheuten en bladeren
maar naar de vruchten gaan.
En anders... wil iemand misschien met me ruilen? Een pompoen voor twee potten augurken?? ;)
Dieren in de tuin
Heb je er één in je tuin? Dan heb je geluk!
Egeltjes eten namelijk slakken en kevertjes en zijn als scharrelaar reuze gezellig in je tuin!
Voorwaarde: je moet wel wat rommelige hoekjes in je tuin hebben.
Twee keer kwam ik een egeltje tegen, gewoon buiten op de stoep bij het gras
en aangezien we langs een autoweg wonen, probeerde ik het egeltje in onze tuin te zetten.
Daar is 't ie veilig met onze nieuwe egelproof schutting.
Dat lukte, alleen is 't ie waarschijnlijk ontsnapt onder de poort door.
Da's jammer, want ik wilde mijn tui al als veilige plek aanbieden bij de egelopvang
om deze winter een verzwakt of ziek egeltje op te vangen in de tuin. Nog een keer goed checken dus.
En deze mooierd zal er heus wel van afblijven als 't ie zich aan wat stekels heeft geprikt.
Onze Eef blijkt een echt tuinhondje... ze vindt het heerlijk om buiten in de tuin te scharrelen.
Of te rennen... of gaten te graven...
En zeggen ze nu dat een hond op haar baasje gaat lijken of is het andersom? ;)
En helpen? Dat kan ze ook!
Dit lijkt toch ergens op... zie je dat pootje? Met de goede kant van de schrepel in de grond!
Nog wat meer opvoeden en africhten.... een pup kan veel leren ;)
Hoewel ze ook wat moet àfleren: ze mag namelijk niet de kippen achterna zitten...
Ik denk dat we hierin voorzichtige vorderingen maken!
Maar plaatjes van mijn kippen in de tuin, daar hadden de kippen geen ruimte en ik geen tijd voor.
En mijn bijen? Die zijn al bijna in winterrust, hoewel ik ze met zonnig weer nog wel zie vliegen.
Op de goudsbloemen bijvoorbeeld...
Ik ga volgende maand van twee volken proberen één sterk volk te maken.
Dan overleven ze de winter dit jaar hopelijk wel.
Verhuizen
Nee, ik heb het niet over de pompoenplanten die verhuisden, of over snoeiafval wat naar de compostbak verhuist.....
De kas-bij-huis moest verhuizen. En dat heeft nog heel wat voeten in de aarde.
Natuurlijk moesten eerst de tomaten, paprika's, komkommers en kousenband geoogst worden
tot de planten uiteindelijk afstierven.
Ik haalde de kas leeg, op de peterselie en basilicum na....
En toen moest elke glasplaat en elk randje los verhuisd worden.
En de funderingspalen uitgegraven en opnieuw geplaatst.
Het heeft wat voeten in de aarde.
De voordelen zijn groot: de kas komt nu op een zonniger en lichtere plek,
op de oude plek is er nu ruimte voor een smal fietsenhok en het kippenhok stond
gedeeltelijk op de plek waar de kas nu komt, dat betekent lekker bemeste grond voor volgend jaar.
Na het verplaatsen
worden alle randjes en ruiten gelijk grondig schoongemaakt.
Natuurlijk gebeurde dit voor het grootste deel met de snelle en daadkrachtige aanpak van Peter.
En als vervolgens alle ruiten er weer in zitten, kan ik de grond
gaan bewerken. Eerst omspitten, stenen en houtsnippers eruit,
de kluiten fijn maken en harken.
Op een bladdag zaaide ik er rucola en veldsla...
En kijk eens?!!
Hoera! De rucola komt op!
Het lijkt zowaar een voorjaarsplaatje, maar is toch echt van deze maand,
want er groeien paddenstoelen tussen.
Raadsel en vooruitblik
Niemand heeft het geraden...
In m'n vorige moestuinblog liet ik alleen de paarse bloempjes van de foto linksboven zien
Deze bloempjes zitten aan de gojibesstruik, die sinds twee jaar in mijn tuin staat.
En voor het eerst komen er overvloedig vruchtjes aan! De gojibes komt oorspronkelijk uit China,
maar kan ook in Nederland prima groeien. Op arme, onbemeste en droge grond doet ze het het best.
De Nederlandse naam is trouwens boksdoorn en ze groeit verwilderd in grote delen van
West Europa en zelfs Noord Amerika.
Goed opletten: je zou ze dus zomaar in het wild kunnen vinden.
Ik had dit jaar een bijzonder goede oogst en als je vaker meeleest, heb je al de verschillende recepten
met gojibes zien langs komen. Een smoothie, jam en gedroogde gojibessen.
Allemaal na te lezen op mijn pagina fruit-uit-de-tuin-recepten.
En is nu al het werk in de moestuin gedaan?
Oh nee.... ik geef je alvast even een vooruitblik naar november.
Deze prachtige planten ga ik in november oogsten.
Het gaat helaas niet om het blad, want dat zit zichtbaar goed.
Nee, dit is witlof en het gaat om de (pen)wortels.
Je kunt ze voor de eerste teelt oogsten van half oktober tot eind november.
Vervolgens moet de witlof gaan groeien op een donkere plaats en net als wat ik hierboven al
beschreef bij de venkel komt er bovenop de wortel een nieuw plantje groeien.
En dat is in dit geval een witlofstruikje....
Ik ben zó benieuwd...
Er staat nog een verdwaald kropje andijvie en een struikje paksoi in de tuin.
Om één of andere reden hebben de slakken die in hun vraatzucht over het hoofd gezien,
want alle andere planten die ik in juli zaaide zijn niet meer terug te vinden.
Verder heb ik nog verschillende echte wintergroentes in de tuin staan.
Daar oogst ik pas in november van en dan laat ik ze ook hier zien.
Maar dat is volgende maand... tot dan!
Voor nu een hartelijke groet uit de najaarsmoestuin!
