Heerlijk... najaar!
bouw ik het werk in de bijen deze maand echt af.
Het wordt allemaal wat rustiger voor mij en zeker ook voor de bijen.
Met regenachtige, donkere koude dagen komt er soms zomaar geen bij buiten.
Natuurlijk vliegen de bijtjes nog steeds ijverig heen en weer bij gunstig weer. En gunstig weer betekent dat de temperatuur boven de 12 graden moet zijn, het niet hard regent en er voldoende daglicht is. Zelfs begin november, wanneer het nog ongekend zacht weer is, vliegen de bijen met velen tegelijk uit.
Er is nog steeds stuifmeel en nectar te vinden. Denk bijvoorbeeld aan de laatste bloemen, kruiden die doorschieten, de klimop die bloeit, winterheide.....
Maar er zijn ook gevaren in de vliegroute van een bijtje, die er in de zomer nog niet waren.....
.... kijk, deze kan ik helaas niet meer redden: al ingekapseld. :(
Maar hopen dat dit nog een zomerbijtje was met een kort leven van 6 weken
en niet een winterbij die nog minimaal zes maanden mee had moeten gaan.
Darren zijn er helemaal niet meer. Zonder dat ik het gezien heb, is de
darrenslacht in elk volk voltrokken.
De zomerbijen komen nog voor tot ongeveer oktober, maar daarna zijn er alleen nog winterbijen.
En dat is maar goed ook.
Door de enorme inspanningen van de zomerhaalbijen die voldoende stuifmeel hebben verzameld
voor de eerste sterke groei van de winterbijen en door de enorme inspanningen van de voedsterbijen in de kast die de winterbijen al het werk uit de pootjes hebben genomen, beginnen de winterbijen heel relaxed en goed doorvoed aan hun lange leven.
De koningin is klaar met eitjes leggen wanneer de buitentemperatuur onder de 12 graden is.
Heel belangrijk is de winterhoningvoorraad voor de bijen.
Het is namelijk hun eigen voedsel en daar moeten ze op overleven.
Als er te weinig voedsel is, moet er worden bijgevoerd met invertsuiker opgelost in water
of krijgen de bijen een suikerpasta.
Als bijvoeren nodig is, vind ik dat de imker teveel en te laat honing heeft afgenomen van de bijenvolken.
Ik doe dit niet en dat is ook de reden dat de laatste honingoogst bij mij begin augustus is.
Een volk wat op één broedkamer zit (Spaarkastmodel met 10 ramen)
heeft voor de winter zo'n 14 kilo honing nodig om te overleven.
Eén raam is iets meer dan 2 kilogram.
In september heb ik alle volken teruggebracht naar één broedkamer. Het was even spannend of elk bijenvolk wel genoeg ruimte heeft, maar omdat de grootte van het volk in het najaar sterk afneemt, is het vooral kijken naar een randje of wat lege cellen op een raam wat nog uitgebouwd kan worden. Als je dat ziet is er nog ruimte genoeg voor het volk.
Het grote nadeel van teveel ruimte in de winter, is dat het koud blijft.
Het is moeilijk om teveel ruimte warm te houden en plaatsen waar het koud (en vochtig) blijft, kunnen weer sneller gaan schimmelen in de kast.
In het midden van de kast moet wel ruimte tussen de raten overblijven, zodat er voor de wintertros
alleen maar een dun laagje was tussen de bijen zit.
Dit is makkelijker warm te houden.
De bijen gaan in winterzit zo gauw het buiten onder de 8 graden wordt.
Ze vormen dan een wintertros waar ze elkaar en zichzelf warm houden,
op deze manier kunnen ze overwinteren.
Imkerperikelen
Hoewel dit een heel goed jaar was voor mij als imker en ik het vertrouwen in mijn bijen en mijn eigen handelen als (kundig) imker heb teruggekregen, ben ik stiekem wel blij dat het werk in de bijenvolken in het najaar vermindert. Het is 's zomers elke week een dagdeel werk en het is belangrijk om goed te plannen in verband met het weer en een hulpimker die ik erbij wil hebben.
Het vertrouwen terugkrijgen in de bijen heeft ook alles te maken met de rust in de volken: er is niet gezwermd, dit heb ik mooi weten te voorkomen èn ik ben weinig gestoken dit jaar.
Hoewel ik deze maand nog de schrik van mijn leven kreeg....
Misschien omdat het dit jaar zo goed is gegaan - ik weet het niet precies - maar op één of andere manier had ik mijn imkerjas tijdens de controle niet goed gesloten. Er komen bij de kap drie ritsen bij elkaar die worden afgesloten met klittenband. Natuurlijk had ik de ritsen dichtgedaan, maar één rits niet helemaal tot het eind dichtgetrokken.
En net toen ik een raampje met bijen terugzette, voelde ik gekriebel bij mijn keel. Néé, niet in mijn keel, maar er op.... Het leken kleine spinnenpootjes en ze kropen dóór....
Twee dingen flitsten er door mijn hoofd: "er zit een bij aan de binnenkant van mijn pak" (de nachtmerrie van elke imker!) en "ik mag nu niet in mijn gezicht gestoken worden, ik begin deze week aan een nieuwe baan!"
Heel rustig blijven, héél, héél rustig blijven is het enige wat helpt.
Dus zei ik heel rustig tegen mijn vriendin en hulpimker (oh, gelukkig was ik niet alleen!) dat er een bij in mijn pak zat en ik liep weg. Weg van alle andere bijen, de tuin in.
Onder het lopen, liep ook het bijtje nieuwsgierig door. Over mijn kin, over mijn lippen, omhoog langs mijn neus en toen stopte ik met lopen en deed mijn ogen dicht. De kriebelpootjes gingen door: omhoog over mijn gesloten linkeroog tot aan mijn haarkruin. Ik ritste mijn kap open en trok hem van m'n hoofd.
Mijn haar was te warrig dus liep het bijtje terug, weer over mijn oog in de richting van mijn oor....
En ondertussen hoorde ik ook heel de tijd het zoemen van haar trillende vleugeltjes en bedwong ik mij tot het uiterste om niet toe te geven aan de drang om de bij weg te slaan.
Want als ik dat zou doen, zonder dat ik kon kijken waar ze precies was, zou ik haar juist tot steken aan zetten.
Wat was ik blij dat ik niet alleen aan het werk was. Janneke kwam naar me toe, zag de bij in mijn haar en sloeg haar van me weg. Ik weet niet of ze het heeft overleefd, maar iets in me, vond dat op dát moment even minder belangrijk.
Ik moest eerst even zitten, uitrusten en de adrenaline uit me weg laten vloeien.
Dit was echt een nachtmerrie!
Maar gelukkig was ik doordat ik rustig kon blijven niet gestoken.
Bijen kunnen door een heel kleine opening kruipen. Dit bijtje was ook niet erop uit om me te steken of me te laten schrikken. Ze was alleen nieuwsgierig, wat op zich een mooie eigenschap is.
Zucht....
Het aantal steken blijft dit jaar gelukkig steken op drie (....).
Mooi nieuws: ik slingerde in september alle zomerhoning die nog op meer dan 30 ramen opgeslagen was.
Natuurlijk had ik deze ramen al lang bij de bijen weggehaald, maar door de vakantie kwam ik nog niet aan het verwerken toe.
Gelukkig won Marie uit Flevoland de workshop 'honing slingeren' en draaide ik er samen met haar een slinger aan.
We kenden elkaar niet, maar wat was het gezellig en interessant om een enthousiaste bloglezeres op deze manier te ontmoeten. We bleken behoorlijk wat gemeenschappelijke punten te hebben.
Ik kon Marie veel dingen vertellen en haar vragen beantwoorden over het bijenvolk en het werk als imker.
Ondertussen waren we samen bezig met de honing te ontzegelen en vervolgens te slingeren.
We gebruikten een gezellige en lekkere lunch in de tuin, Marie keek nog even waar de bijenkasten bij mij op de moestuin staan en met een potje zelfgeslingerde honing ging ze weer voldaan huiswaarts!
En wat dat bloemetje bij de foto's doet?
Die had ze voor me meegenomen,
samen met dit mandje vers tuinfruit.
Lieffff!!
Het opslaan van honing op ramen gewoon in de kast is niet altijd zo'n goed en veilig idee.
Ik schreef vorige maand al over de wasmot...
Helaas kwam ik deze weer tegen.
Hierdoor moest ik best wat raat wegsnijden en zelfs honing weggooien.
Die nare, vervelende wasmot!
Zo ziet de mot eruit. Ze legt eitjes waar larven uit kruipen en deze larven voeden zich met was.
Ze zijn de perfecte mades voor vissers en zijn ook in visserswinkels te koop.
Ik vind ze vooral ontzettend smerig en gruwelde er letterlijk van.
Gelukkig heb ik tegenwoordig een mondkapje en handschoenen in huis (da's nu weer handig)
en kon ik deze hiervoor gebruiken.
Hier had ik een bakje honingraat al in mijn winkeltje staan, waar op één of andere manier
wasmoteitjes en het karakteristieke soort ragdraad - dat zich overal doorheen slingert - in te zien is.
Bah! Dit bakje kon linea recta de prullenbak in.
Maar het is me echt een raadsel hoe de wasmot overal binnendringt.
Ik sla ramen in speciale luchtdicht afsluitbare Curver boxen op,
maar ook daar is soms al wasmot aanwezig.
Zo zag ik deze box voor de vakantie al staan....
Na de vakantie was het raam wat je op de linkerfoto ziet, het enige wat ik nog over had.
De andere ramen waren compleet kaal gevreten door deze verwoestende mot.
Hoe breng ik ze een halt toe?
Allereerst ging ik alle opgeslagen ramen, of het nu in een 'goed' afsluitbare box is
of in een kamer, langs om te kijken of er al iets van eitjes te zien is.
Van verschillende ramen moest ik grote gedeeltes wegsnijden.....
En dan opnieuw, maar nu goed, opslaan!
Hiervoor ging ik weer naar de imkershop, want al mijn ramen was laten opeten is niet alleen een vieze, maar ook een dure aangelegenheid. En ik kocht ijsazijn: een superzuur middel waarvan alleen de damp al de wasmoteitjes aantast. En dat is precies de bedoeling....
Ook hiervoor had ik handschoenen nodig, want ijsazijn is irriterend voor de huid, luchtwegen en ogen.
Ik doe de ijsazijn in kleine glazen potjes. Deze dek ik af met een stukje (ademend) kaasdoek wat ik
over de potjes bevestig met een elastiekje.
Vervolgens zet ik in alle bewaarboxen waar ik ramen met was heb opgeslagen, zo'n potje met ijsazijn.
De damp komt vrij en de wasmot komt niet bij de was.
Ik heb nu zo'n 8 kratten met raampjes opgeslagen en ik ben benieuwd of ik ze in het voorjaar onbeschadigd kan gebruiken.
Honing
Nu alle honing geslingerd is en ik drie emmers met het vloeibare goud heb staan, is het natuurlijk zaak om de honing in potten te schenken.
Mooi etiket erop en klaar is de honing om te worden weggegeven of te worden verkocht.
Verrassend genoeg kreeg ik een grote bestelling van honingpotjes van 50 gram.
Via de zendingsmarkt van een plaatselijke kerk vonden mijn potjes honing gretig aftrek.
Ik sponsorde voor een deel het goede doel en kreeg op deze manier weer bekendheid in de buurt.
Vingerspeldenkussentje
