vrijdag 28 oktober 2022

Kweepeersiroop

 Geen tien, geen twintig, maar wel een-en-twin-tig prachtige, grote kweeperen kon ik dit jaar oogsten 
van mijn eigen kweepeerboom(pje). Ze is nu echt goed aangeslagen en na een paar jaar geduld 
komt er een geweldige oogst. Of heeft de droogte van afgelopen zomer de boom goed gedaan?

De meest bekende recepten zoals kweepeergelei en Carne de Membrillo heb ik voorgaande jaren
 al gemaakt en liggen nog steeds op voorraad.
Tijd om nieuwe recepten met kweeperen uit te proberen en te genieten van de geweldige smaak
 en geur van deze bijzondere en vergeten vrucht.

Deze harde perensoort is niet geschikt om zó te eten, ze moet bewerkt worden,
 vergelijk het met stoofperen. 
Hoewel ze peren worden genoemd en nauw verwant zijn met de appel en peer die we kennen, 
behoren kweeperen tot de rozenfamilie [Rosaceae] en dát ruik je!
Een bloemig-zoete geur vulde het hele huis toen ik alleen nog maar aan het schillen was.
Heerlijk!
Ik maakte een heerlijke limonadesiroop waarin je de zoete peer en subtiele roos goed kunt proeven!
Volg je de stappen met me mee?!



Kweepeersiroop 

     voor 2 liter siroop en 14 l limonade

Ingrediënten:
  • 2,5 kg kweeperen
  • 1 kg suiker, in een verhouding van 1:1 met het sap


Hoe maak ik het klaar:
Maak eerst het sap en kook hiervoor de kweeperen een uur.
Heb je een sappan, dan kunnen de kweeperen makkelijk hierin. Lees meer over de werking van een sappan bij mijn blog over appelsap maken klik! 
Heb je geen sappan, lees dan bij mijn blog over kweepeergelei maken, hoe je sap maakt in een gewone pan. Klik

Vang het sap op en meet het af.
Met dit sap maken we de limonade... 
Mijn voorbeeld is heel simpel. Van ongeveer 6 grote kweeperen won ik 1 liter sap.
Hiervoor gebruikte ik 1 kilo suiker.
Heb je een andere opbrengst, houd dan dezelfde verhouding aan.
Meet het sap af en doe in een pan.
Voeg de suiker toe en roer goed door tot de suiker volledig is opgenomen.
Laat de siroop niet koken, je hebt kans dat het dan gaat geleren en dat is niet de bedoeling.
Je siroop is nu klaar.
Zorg dat er goed schoongemaakte flessen klaar staan en schenk de hete limonadesiroop in de flessen.
Draai de dop erop en zet op de kop weg, doe dit niet bij flessen met een beugelsluiting.
Deze siroop is eenvoudig te maken en geeft je een prachtig drankje,
wat zeker een jaar houdbaar is.
Eenmaal geopend bewaar je de fles in de koelkast en drink je 'm leeg binnen 2 maanden. 
Maar ik wed dat  'ie vast al veel eerder op is!

Van het overgebleven vruchtvlees van de kweeperen kun je Carne de Membrillo (klik) maken. 
Een heerlijk zoete kweepeerpasta.

Houd een verhouding van ongeveer 1 : 7 aan wanneer je deze limonade aanmaakt met (bruisend) water.
Hoewel de toegevoegde suiker veel lijkt, valt het mee wat je per glas verdund binnenkrijgt.

Geniet van de smaak van kweepeer, gevangen in een fles.... 
Verras je gasten eens met een heerlijk alcoholvrij aperitief door deze siroop in een mooi glas 
te serveren en schenk er bubbeltjeswater op! 

Geniet!

zondag 23 oktober 2022

Zelf inkt maken

 De herfst is een prachtige tijd en biedt ongekende mogelijkheden om er op uit te gaan en
 met schatten uit de natuur thuis te komen. Ik zet voorzichtig de eerste stappen op de weg 
van de eetbare zwammen, maar oh... wat is het nog lastig om goed te determineren.
Bovendien moet je paddenstoelen zo vers mogelijk eten en dat ontdekte ik bij de inktzwam.

Je kent 'm vast wel: de geschubde inktzwam is een veelvoorkomende soort die in weilanden
 of grasstroken groeit. Meestal in een kring en in die kring zijn altijd wat exemplaren
 die al wat ouder zijn 
en hun inktzwarte vloeistof in de aarde laten druppelen.

Maar wist je dat die niet zo fraai uitziende, oudere inktzwam prima te eten is, 
als het nog een jonge zwam is? Nee, ik zwam echt niet!!

Enfin, ik zag een groepje inktzwammen staan toen ik met Eef wandelde 
en plukte twee jonge, nog gesloten inktzwammen. 
Hier zie je zo'n exemplaar, beetje beschadigd helaas, maar dit is 'm,
compleet met schubben op de hoed!

In een open bakje legde ik ze in de koelkast om de volgende dag te verwerken in een soepje. 
Maar de volgende dag was er iets gebeurd wat ik niet had voorzien...
De zwam was verkleurd, opgekruld en vervloeit tot zwarte inkt!
Ik liet de inktzwammen nog een dag staan, want ja.... wat zal ik er nu mee doen?

En toen kwam steeds sterker het idee om de inkt van inktzwammen te  gebruiken.
Maar kan dat? Ik probeerde het gewoon uit.
En ja, hoor! Het kan super makkelijk zelfs.
De titel boven dit blog is wat pretentieus en verwarrend, 
want zelf inkt maken doe je niet.
Het enige wat je doet is de inkt opvangen.

Je hoeft het niet te koken of te prepareren... alleen maar 'winnen'.
En dat deed ik dus per ongeluk met de juiste methode!

Je hoeft niet op je knieën kruipend onder de inktzwam te gaan liggen om - met weet ik niet wat - 
de inkt uit te zuigen of op te vangen. 

Gewoon één jong exemplaar meenemen en in een lekvrij bakje in de koelkast leggen.
Na een nacht (of twee) ligt er een hele plas inkt in het bakje.
Laat het niet te lang staan, want het gaat niet zo fris ruiken.

Zeef de inkt en gooi het restant van de paddenstoelen weg.
Bewaar de inkt in een glazen, goed afsluitbaar potje.

En is die inkt nu te gebruiken?
Ja!! Ik deed het samen met jongste dochter die het prachtig vond. 
Ik vond nog een oude kroontjespen die hiervoor primageschikt is.
Goed gelijkmatig schrijven is wel een kunst.

Met een mooie, glazen 'griffel' is het ook goed te doen.

Super leuke om samen met je kind te doen.
Trek er deze herfstvakantie lekker op uit!
Geschubde inktzwammen zie je vooral veel in september en oktober. 

Ze verwachten prachtig weer, deze week wanneer het herfstvakantie is.

Met dit idee ben je goed voorbereid:
  • Gezond omdat je er  lekker op uit trekt, de natuur in. 
  • Goed om je kinderen al jong te leren dat je op een verantwoorde manier dingen uit de natuur kan gebruiken
  • Educatief omdat je iets leert over de natuur in de herfst (biologie) en je vertelt je kind iets over geschiedenis. Wist jij dat de balpen pas vanaf de jaren 50 vorige eeuw ingevoerd en algemeen gebruikt werd? Voor die tijd werd er geschreven met een ganzenveer, kroontjespen en later een vulpen.....in ieder geval met echte inkt.
  • Daarnaast ga je er creatief mee aan de slag.

Niet alleen schrijven, maar ook
stempelen kun je doen.
Het is handig om een sponsje te gebruiken waar je de inkt in laat lopen 
Wij depten de inkt eerst van de stempel af met een tissue
maar experimenteer zelf en kijk hoe het jou vergaat!

Mijn herfstvakantietip: trek er lekker op uit!
Neem een zakje of mandje mee en verzamel prachtige bladeren, noten, kastanjes en 
pluk voorzichtig een jonge inktzwam.... als je er eentje tegenkomt.
Fotografeer de paddenstoelen vooral naar hartenlust
want dit is het jaargetijde dat ze uitbundig groeien, die mysterieuze schimmels.
En nu genoeg gezwamd..... geniet van de herfst!!!

donderdag 20 oktober 2022

Huisgemaakte ketchup, suikervrij

 En toen kreeg ik ineens een emmer vol rode, rijpe tomaten. 
Van de buren die op vakantie gingen....
Heerlijk!
Ik had nog meer dan genoeg oogst te verwerken in de keuken, maar tomaten zijn altijd welkom!
Ik besloot voor ketchup te gaan....die wilde  ik al langer eens maken.
Met kilo's tomaten is dat een koud kunstje....
Heerlijk al die prachtig rode tomaten, bedankt Felix.
Het vreemde is dat er vaak suiker in ketchup zit. 
Ik maakte een suikervrije ketchup.
Ik ben heus niet vies van suiker en gebruik het niet alleen voor de smaak maar ook als conserveermiddel in bijvoorbeeld siropen, sappen, stropen en jams.

Maar suiker toevoegen aan mayonaise, soep of ketchup is een ander verhaal...  
daar zie en verwacht je het niet direct in en dit noemen we dan ook verborgen suikers.
Kijk...  en daar houd ik niet van!!

Dat deze ketchup ook zonder kan, bewijst het volgende recept.



Homemade ketchup


      voor  1 liter ketchup

Ingrediënten:
  • 1 rode ui
  • 1 teentje knoflook
  • 1 kilo verse, rijpe bio tomaten
  • 50 ml olijfolie
  • 1 tl gerookt of pittig paprikapoeder
  • 1 laurierblaadje
  • 2 takjes verse tijm
  • 60 ml balsamico azijn of wijnazijn
  • zout
  • peper
  • evt 2 el goede honing


Hoe maak ik het klaar:
Doe de olijfolie in een ruime pan zodat de bodem bedekt is. Pel en snipper de ui.
Fruit de uisnippers 5 minuten op middelhoog vuur in de olie. Let op dat ze niet aanbranden. Voeg daarna de knoflook toe en bak nog 2 minuten mee.
Was ondertussen de tomaten en snijd in blokjes. Voeg de tomaten samen met de kruiden en de azijn toe en voeg peper en zout naar smaak toe.

Roer goed door en breng even aan de kook.
Zet daarna op laag vuur en laat een uur lang inkoken.

Zet ondertussen goed uitgekookte flessen of potten klaar. 

Of je nu op gas of elektrisch kookt, de volgende bespaartip  is altijd handig.
Zet de pan op een theelichtje en laat een uur staan. Dit geeft voldoende warmte
 om de ketchup te laten pruttelen.... 
Vis het laurierblaadje en takje tijm eruit en
pureer de ketchup tot een gladde saus.
Je kunt ook kiezen om de ketchup wat dikker te laten ....
Ben je bang dat het onvoldoende warm is om in te maken?
Breng na een uurtje de ketchup weer even aan de kook. Proef of de smaak goed is en
breng eventueel verder op smaak met zout en peper. 

Je kunt de ketchup ook zoeten naar smaak met wat goede honing.
Doe het gelijk warm in de flessen die klaar staan.
Gebruik je potten met schroefdeksel dan kun je ze op de kop wegzetten. 
Is het deksel vacuüm getrokken, dan is de ketchup buiten de koelkast ongeveer een half jaar houdbaar.
Ketchup in niet-vacuüm getrokken flessen bewaar je in de koeling en blijft drie maanden goed.

Deze ketchup smaakt niet zoals uit de winkel... oh nee, helemaal niet!
Dit is de homemade ketchup smaak! Lekker smaakvol en natuurlijk weet ik precies wat ik proef, 
want ik heb het zelf in de fles gestopt. ;)
Dat blijft het leuke en grote voordeel van zelf maken!

Geniet jij ook zo van lekker-zelf-doen?!

zaterdag 15 oktober 2022

Druivenjam met vanille

Liters en liters druivensap kon ik maken van alle druiven die ik mocht plukken van vrienden
 en kennissen in de buurt. Het was een top druivenjaar!!
Niet van mijn eigen druivenplant overigens, maar vooruit... die moet nog aanslaan.
Als ik wat beter voorbereid was en mijn flessen al niet gevuld waren met een andere drank, 
had ik er wijn van gemaakt.
Dit jaar maakte ik echter druivensap.
Tot al mijn flessen op waren.

Ik heb wel eens het luxe probleem van teveel flessen, maar deze keer was het andersom...
Zonder flessen bewaarde ik het druivensap in de koelkast.
Maar om nu zelf achter elkaar zoveel druivensap te drinken....
Eigenlijk wilde ik dit jaar druivenjam maken, maar hoe zou ik dat aanpakken....
Eerst bedacht ik om de druiven fijn te koken, te stampen en vervolgens te zeven.
Maar toen zei Heilie: "Waarom maak je geen jam van je druivensap?"
En warempel... dat ik daar niet aan gedacht had. Dát kan ook!
Ik deed het nooit eerder, maar voor alles is een eerste keer.
En omdat het jam van sap is, heet het eigenlijk gelei....
't Is maar dat je het weet ;)





Druivenjam met vanille en minder suiker

     voor 7-8 potten

Ingrediënten:
  • 1750 g of ong. 1,8 l druivensap (van ongeveer 2 kilo druiven)
  • 750 g geleisuiker speciaal 
  • 1/2 citroen
  • 1 appel
  • 1 bourbon vanillestokje

Hoe maak ik het klaar:
Het druivensap mag je gerust al een tijdje in de fles hebben.  
Weeg het druivensap in plaats van dat je het afmeet. Je kunt elke hoeveelheid sap nemen die je hebt. Houd alleen de juiste verhouding aan, die op het pak geleisuiker staat.
Geleisuiker speciaal bevat de helft minder suiker dan de 'gewone' geleisuiker en suiker hebben druiven  niet echt nodig. Ze zijn zongerijpt en heerlijk zoet!
Let op! Druiven bevatten niet zo veel pectine van zichzelf. De jam blijft behoorlijk dun, maar het is dan eigenlijk ook gelei.
Een oplossing is om pectinerijk fruit toe te voegen 
Appels en citroen bevatten beiden veel pectine, vandaar dat zij in mijn jam mogen.

Pers de halve citroen uit. Was de (biologische) appel goed, verwijder het klokhuis en snijd in stukjes, met schil en al, want onder de schil zit de meeste pectine.
Breng het druivensap samen met de geleisuiker en de in stukjes gesneden appel en het citroensap aan de kook. 
Snijd het vanillestokje open 

en schraap het merg er bovenuit. Roer goed door.
Wanneer het sap kookt, blijf er dan bij en roer goed door.
Mix met een staafmixer de stukjes appel goed fijn, wat je lekker vindt.
Laat het volgens de aanwijzingen op de verpakking koken. 
Dat is bij de geleisuiker die ik gebruikte 2 minuten.
Zorg dat er brandschone, uitgekookte potten klaar staan.
Spoel vlak voor gebruik nog een keer met heet water om.
Schenk de kokendhete jam in de potten, draai de deksel erop,
zet omgekeerd weg zodat de deksels vacuüm trekken en voilà!
Klaar is je jam!
Deze jam is heerlijk zoet, al blijft 'ie een beetje dun.
Als je het kunt vinden, kun je ook geleisuiker 3:1 nemen, met nog minder suiker erin.

Druivenjam smaakt ook heerlijk in boterkoek met crumblelaag.  (klik!) 
Een keer proeven en heb je geen druiven (meer)? 
De jam staat vanaf nu ook in mijn winkeltje....

donderdag 13 oktober 2022

Suikervrije, verse appelmoes

"An apple a day, keeps the doctor away" luidt het spreekwoord, maar dan moet die appel 
wel vers en onverhit gegeten worden. Nu gaat een appeltje eten niet zo snel tegen staan en 
anders heb je nog keus uit allerlei verschillende rassen, maar lekker in een smoothie of 
in deze verse appelmoes, is het weer eens wat anders.
 Dit is een bijzondere raw food appelmoes wat je zonder verhitting en zonder suiker klaarmaakt.
Je eet 'm gelijk vers op, bewaren is geen optie, maar dat wil je dan ook niet! 
Want de smaak is hemels. Dit is appelmoes zoals je 'm nog niet eerder geproefd hebt!
Heel geschikt bij een fruitontbijt!


Verse appelmoes, onverhit en suikervrij


      voor 2 personen

Ingrediënten:

  • 4 appels
  • 1 (over)rijpe banaan
  • 1/2 tl kaneel
    verder nodig:
  • sapcentrifuge
  • staafmixer


Hoe maak ik het klaar:
Begin de avond van tevoren en vries de overrijpe banaan in. 
De ingevroren banaan geeft een milkshake achtige structuur  en je appelmoes wordt lekker koud. Nog beter: zorg dat je altijd wat ingevroren bananen op voorraad hebt liggen.
Maak met de sapcentrifuge van twee appels 
vers sap en vang op in een kom. Het handige van een sapcentrifuge is
 dat de appels niet schoongemaakt en geschild hoeven worden. 
Bovendien worden de appels niet verhit zodat alle gezonde vitamines* en mineralen in je sap blijven.
Een sapcentrifuge kun je bij Bol.com kopen vanaf zestig euro,
een  Braun pas vanaf negentig euro. Tip: kijk eens in een tweedehands winkel 
voor een goed retro apparaat. Een tijdlang waren ze hip en trendy, 
daarna overspoelden ze de rommelmarkten en tweedehandswinkels.

Schil de andere twee appels, verwijder het klokhuis en snijd in stukken.  
Doe in een diepe kom. Haal de banaan uit de vriezer en snijd in stukjes. 
Voeg toe aan de appels, samen met het verse appelsap en de kaneel.
Mix alles met een staafmixer fijn en je superverse appelmoes is klaar.


Gelijk lekker opeten.
Wanneer je het laat staan, wordt het bruin doordat de enzymen in de doorgesneden appels
 reageren (oxideren) op de zuurstof in de lucht.

Eet jezelf gezond met deze heerlijke verse appelmoes.
Met wie ga jij samen een schaaltje eten?
Ik heb dit jaar een paar kilo appels uit eigen tuin, ik plukte wat appels uit een oude appelboom
langs de weg naar school, maar de allermeeste appels raapte en plukte ik uit de tuin 
van een  vriendelijke mevrouw, op weg naar m'n werk.
Omdat ik altijd de fiets neem, zie ik meer... 
In de voortuin van een ruim, vrijstaand huis stond één appelboom,
eronder zag ik honderden - echt waar! - mooi rode appels op de grond.
Zouden ze hier niets mee doen?
En waar ik op de heenweg haast heb, heb ik op de terugweg de tijd.
Ik trok de stoute schoenen aan, belde aan en vroeg ernaar.
"Oh, kom gerust rapen, ik doe er zelf niks mee. Heb al een 
berichtje in de buurt gepost om mensen uit te nodigen voor de appels, 
maar er blijven er nog zoveel liggen."
Ik rapen en rapen, tot mijn fietstas, hondenmand en nog een plastic tas boordevol
appels zaten. Heerlijk! 

En al zijn die appels niet zo lekker om uit te happen, er is meer dan 
genoeg te maken met appels (klik).
* Appels zitten boordevol vitamine C en A  en flavonoïden.
Daarnaast bevatten appels veel kali en ook fosfor, calcium en ijzer.
Een appeltje voor de dorst is tegelijk een appeltje voor (en op!) je gezondheid!!

Hoe eet jij appels het liefst?

donderdag 6 oktober 2022

Indiase curry met muismeloen en

 Wat aten wij heerlijk Indiaas, gewoon doordeweeks.... 
En dat was niet snel, snel uit een pakje!

Een heerlijke curry ontwikkelt zichzelf als het even de tijd krijgt om te mogen pruttelen.
Ondertussen maak je een verse raita, bak je naanbrood en kook je rijst gaar.
Het leuke is dat je toch binnen een uur aan tafel zit!!

 Ik verzon deze curry omdat ik zo'n rijke oogst van muismeloenen heb!  
En ik zag een paar roosjes broccoli groeien in de tuin....  Het kan allemaal in een goedgevulde,
 rijk smakende curry!
En zoals veel Indiase gerechten is dit een vegan maaltijd!

Kun je niet alle ingrediënten bemachtigen? Onderaan zie je variaties...


Indiase curry

   voor 6 personen

Ingrediënten:
  • 3 rode uien
  • 3 teentjes knoflook
  • stuk gember van 3 cm
  • 1 pittige peper ((Devils tongue)
  • 2 tl Indiase curry pasta (vegan)
  • 2 el chili-olie
  • 1 el zonnebloemolie
  • 500 g verse tomaten
  • 250 g rode spliterwten
  • 500 ml heet water
  • 200 g broccoli
  • 500 g muismeloentjes
  • 300 g vegan wok- of kipstukjes
  • 400 ml kokosmelk


Hoe maak ik het klaar:
Pel de uien en snipper ze fijn. Schil de gember en rasp of snijd in hele kleine stukjes. Verhit de twee soorten olie in een hapjespan en voeg de Indiase curry pasta toe. Fruit de ui en gember in de olie en pers de teentjes knoflook erboven uit. 
Roerbak 5 minuten op middelhoog vuur.
Snijd de tomaten in blokjes en voeg toe, samen met de linzen en het water.  Roer goed, 
breng aan de kook. Doe het deksel op de pan en laat op zacht vuur de linzen gaar koken in 15 minuten.
 Maak ondertussen de broccoli schoon en verdeel in roosjes. 
Was de muismeloentjes en halveer ze.
Voeg ze aan het tomaten-linzenmengsel toe en laat 5 minuten koken met de deksel op de pan.
Bak ondertussen de vega wokstukjes in een kleine koekenpan.
Roer na 5 minuten de kokosmelk en de vegetarische wokstukjes door de curry. 
Laat heel even doorwarmen. Het is lekker als de muismeloentjes nog wat stevig zijn.

Heb je nog nooit muismeloenen gegeten? Ze smaken naar komkommer met een licht (citrus)zuurtje.
 Perfect voor in een curry vol rijke smaken.
Serveer met rijst, komkommerraita en naar keuze zelfgebakken naan-brood (klik) of papadums.
Papadums zijn te koop bij de beter gesorteerde supermarkt of een Surinaamse toko.
Je bakt ze kort in hete olie waardoor de platte rondjes opzwellen 
vergelijkbaar met als je zelf kroepoek bakt en dat binnen 5 seconden. Leuk om eens te proberen.

Een compleet Indiase vegan* maaltijd staat op deze manier binnen een uur op tafel!
Zonder zakjes en pakjes... en boordevol smaak die je smaakpapillen strelen.

Eet smakelijk!


Tips en variatie:
  • Kun je nergens muismeloentjes vinden, zet ze dan volgend jaar zelf eens op een warm en beschut plekje in je tuin.
  • Je kunt de muismeloen evt vervangen door een stevige, biologische komkommer of twee paprika's.
  • Neem een blikje tomaatblokjes ipv verse tomaten
  • Maak je raita met yoghurt dan is deze maaltijd niet meer vegan

woensdag 5 oktober 2022

Cranberry compote

 Nee, het zijn geen bessen uit eigen tuin.... deze mooi rode bessen zijn maar op een paar plekken
 te vinden. Ik heb het over cranberries! 
Of ik op de Waddeneilanden - ze groeien immers op Vlieland en Terschelling - ben geweest?
 Nee... dat komt op mijn wensenlijstje voor volgend jaar, maar Petra was daar wel. 
 En Petra - die de workshop honing slingeren had gewonnen - kwam niet met lege handen aan. 
Ze nam een zak zelf geplukte cranberries mee, lucky me!! 
"Daar kun je vast wel wat lekkers van maken... " zei ze erbij. 
Dank je wel, lieve Petra!  Ik houd wel van een uitdaging!
Vandaag maakte ik cranberrycompote.
Een klassiek recept, maar iets wat ik nooit eerder heb klaargemaakt, bij gebrek aan cranberries ;)

Moeilijk is het allerminst, een delicatesse is het zeker! 
De cranberries die overbleven van de compote heb ik gedroogd om ze lang te bewaren.
Je kunt verse cranberries trouwens ook in de vriezer leggen.
En cranberry compote kan in goed schoongemaakte potjes eveneens lekker lang bewaard worden.



Cranberry compote

     voor 2 potten

Ingrediënten:

  • 350 g cranberries
  • 100 ml water
  • 160 g rietsuiker
  • 1 biologische sinaasappel
  • 1 kaneelstokje


Hoe maak ik het klaar:
Was de cranberries en de sinaasappel. Rasp de schil van de sinaasappel en pers een halve sinaasappel uit.
Doe de cranberries, het water en suiker, het sap van de halve sinaasappel en de sinaasappelrasp samen met het kaneelstokje  in een pan en breng aan de kook.  Doe het deksel op de pan. 

Je kookt de cranberries totdat het stevige schilletje openbarst. Dit duurt ongeveer 10 minuten.
Zet brandschoon en met heet water omgespoelde potten klaar.
Schenk de cranberry compote in de potten en zet even op de kop. Zo trekt het deksel vacuüm.
De suiker is in dit recept niet alleen een smaakmaker - cranberries smaken best zuur - maar 
ook een conservator. Deze cranberrycompote is buiten de koelkast zeker een jaar houdbaar.
Wil je de cranberry compote gelijk eten, dan kun je de suiker vervangen door honing.
Ze is dan in de koelkast een paar weken houdbaar.


Wil je niet wachten tot december als de verse cranberries bij de supermarkt in de winkel liggen?
Je kunt dit jaar op Vlieland vergunningsvrij en met de hand cranberries - of op z'n Nederlands
 'grote veenbessen' - plukken vanaf 15 september van 9.00 tot 18.00 uur. Het is niet zo'n 
goed bessenjaar aldus de boswachter, maar er zullen er vast nog wel te vinden zijn. 
Het plukseizoen duurt zo'n beetje tot 30 november....


Leuk weetje:
De cranberry komt van oorsprong helemaal niet op de Waddeneilanden voor, maar omdat zeelieden vroeger ter voorkoming van scheurbuik verse vitamines aan boord haalden, hadden ze een vat vol cranberries meegenomen. Door de hoeveelheid vitamine C en antioxidanten een waardevolle en belangrijke aanvulling op hun dagelijks menu. Maar in 1845 na een schipbreuk belandde een vat met deze bessen op Vlieland en Terschelling. Een jutter bracht ze achter de duinen omdat hij dacht een kostbare schat te hebben gevonden.... Wát heeft die onbekende jutter groot gelijk gekregen! Maar dat weet hij zelf niet meer!  De besjes doen het heel goed op de wat koudere Waddeneilanden met hun natte zandgrond.
Ze geven ons elk jaar een schat aan besjes vol waardevolle voedingsstoffen, ook voor mensen die 'gewoon' op 't  land leven.
Van oorsprong komen de cranberries uit Noord Amerika... vanaf 1845 komen ze ook vanuit Noord Nederland.

dinsdag 4 oktober 2022

Mijn moestuin in september

Jippie,  het is herfst! Na een heerlijke zomer, mag het wel weer een beetje minder: 
minder warm, minder droog, minder werk in de moestuin...
Ben jij nog niet toe aan de herfst?
In de tuin is overigens niet minder werk te doen, maar ik kies ervoor meer in de keuken te doen! 
De oogst is groot en moet verwerkt!
En dit vind ik geweldig! Het is absoluut geen straf, hoewel ik wel elke dag wat tijd te kort kom...
Fotocredits: Hans
Normaal loop ik op zondagmiddag even door de moestuin om mijn weekmenu samen te stellen,
 nu komt alles in grote hoeveelheden tegelijk en borrelen er niet alleen ideeën voor de avondmaaltijd,
 maar ook allerlei andere ideeën om in te maken of te verwerken in lekkere baksels. 
Heerlijk vind ik het!

Als je mee leest zie je regelmatig nieuwe ideeën langskomen.
Op mijn pagina's:  groenten-uit-de-tuin (klik)! en fruit-uit-de-tuin (klik)!zie je de door de jaren
 heen verzamelde ideeën alfabetisch gerangschikt staan per groente- of fruitsoort!
Inspirerend voor wanneer je veel van hetzelfde kunt oogsten!
Zelf grijp ik ook geregeld terug op mijn voorgaande recepten en ideeën.

De schooltuinlessen gecombineerd met kooklessen krijgen deze maand elke week een plaatsje
 op school en in mijn weekprogramma. En kijk mee bij de super gezellige workshop honing-
slingeren die Petra had gewonnen. Ik vind het zó gezellig om mijn lezers of volgers 
te ontmoeten en spreken!
Het grappige is dat we altijd genoeg gespreksstof hebben en dat het elke keer weer 
erg gezellige, aardige mensen zijn. Lees mee....

Laat je inspireren en kijk en lees weer lekker mee.



Pompoenen


De aftrap is voor de pompoen. Op drie plekken in mijn tuin staan een paar planten en ze doen het goed!
Zó goed dat ze maar blijven doorgroeien: ik bedoel de plant dan.
Lange en bladerrijke ranken kruipen overal tussendoor of klimmen zelfs omhoog langs de schutting.
Niet voor niets wordt een pompoenplant vaak ergens neergezet om het onkruid 
uit de tuin te houden, want wat er onder wil groeien, verstikt!
Ik heb dus die lange ranken afgeknipt zodat de groeikracht in de eerste plaats
naar de pompoen toe gaat.
En dan vind ik tussen de bladeren een verrassend groot exemplaar!

Een pompoen oogsten is nog wel eens verwarrend....
Wanneer is 't ie groot of rijp genoeg?
Dat is heel simpel! Als het steeltje zoals je hier op de foto ziet niet meer groen is
maar bruin en houtachtig. De voedingsstoffen komen niet meer bij de pompoen,
deze is klaar met groeien! Pompoenen worden meestal geoogst in september.
Oogst de pompoen met het steeltje eraan, knip dit met een snoeischaar door.
Wanneer een pompoen goed rijp geoogst wordt, met een steeltje van ongeveer 5 cm er aan,
dan is de pompoen zeker 3 maanden houdbaar.
Het is mogelijk daarna de pompoen in stukken in te vriezen.

Een pompoen kan niet tegen vorst, dus houd het weerbericht in de gaten,
oogst de pompoen tijdig en bewaar op een vorstvrije plaats.
En dan kun je er heerlijk van genieten!
Zoals ??   Klik  hier voor 5 inspirerende recepten




Schooltuinlessen worden kooklessen

Na de zomervakantie pak ik natuurlijk de tuinlessen weer op. De eerste les na de vakantie 
hebben we eens gekeken wat er zoal nog in ons tuintje staat. Helaas.... dat is door de droogte van de zomer en de vernielingen eerder dit jaar niet veel meer.
Hoogste tijd om een alternatief programma te bedenken voor de 9 weken van zomer tot herfstvakantie.
En dat heb ik nu!!
De eerste en laatste les zijn echte tuinwerklessen, compleet met onkruid wieden, vies worden
en - bij de laatste les - mulchen.
Natuurlijk was daar de aardappel-tot-chips-les!
Wat aardappels uit mijn eigen moestuin bracht ik mee en toen was er net genoeg.  
Als er een frituurlucht in school hangt, is juf Tamar aanwezig voor deze les....
Wat vinden de kinderen dit geweldig!
De week daarna maakten we in de klas een heerlijke tijmsiroop voor zere keeltjes.
Deze mag in de koelkast op school staan en de meester kan lepeltjes hoestsiroop
geven aan kuchende kinderen.
Een samengestelde les gaf ik over de geschiedenis van het bewaren van 
groente en fruit. Ik liet de kinderen nadenken waar vroeger het eten vandaan 
kwam toen er geen supermarkten en winkels waren. We kwamen  uit bij bewaarmethoden
 van groente en fruit en vervolgens gingen ze hiervoor zelf dingen bedenken.

We maakten deze les augurken in zoetzuur in en omdat er maar twee augurken waren,
mochten ze ook muismeloentjes proeven en inmaken.
Daarnaast zetten we gedroogde goudsbloemblaadjes in olie om te macereren.
Ziehier al twee bewaarmethoden: in zuur (azijn) en in olie.
Deze les ga ik erin houden.
Volgende maand mijn nieuwe idee met herfstframbozen....
Dat wordt super leuk en lekker!


Oogsten van zomerfruit


Had ik het al over mijn zelf-geënte appelboompjes gehad?
Er zouden drie rassen op geënt zijn, maar er zijn er twee aangeslagen.
Zie je het verschil tussen de appeltjes met blos en de groene appels?
Toch van dezelfde boom.
Ik weet alleen niet meer welke rassen het zijn....
en dit jaar heb ik héél veel appeltjes uit eigen tuin!
Heerlijk, want ik heb er ideeën genoeg voor!

En ik oogstte de drie allereerste nectarines van mijn dwerg nectarineboompje.
Om te zeggen dat ze lekker zoet waren is teveel gevraagd, maar natuurlijk at ik ze op.
Volgend jaar zullen er vast meer zoete nectarines komen, een boompje moet altijd even 'aanslaan'.

Bijna was ik te laat:  mijn eigen cantaloupe meloen....
rustig gegroeid uit een klein zaadje. Ze was opeens overrijp!
En heerlijk zoet... is het geen prachtige meloen?!

Over het 'aanslaan' van vruchtbomen gesproken.... zie je de hoeveelheid kweeperen in mijn boom?
Wat een reusachtig grote peren zijn dat.
Wat zal ik er dit jaar eens van maken?!

Alsof ik in eigen tuin nog niet genoeg heb, oogst ik ook nog eens druiven uit de tuin van vrienden.
Zonde als die blijven hangen omdat ze het zelf niet verwerken.

Van zwarte bramen.....
en rode en gele framboosjes maakte ik met jongste dochter
deze overheerlijke Frambozen Droom! (klik)!
Mjammmie.... kan ook met diepvriesframbozen ;)

Is het een fruitsoort of is het een groente?
Hoe het ook zij... de muismeloenen doen het dit jaar reusachtig goed!
Als lampionslingers groeien en hangen ze zelfs buiten de kas...
Oorspronkelijk komt deze vruchtgroente uit Mexico en deze warme zomer heeft
de eenjarige plant goed gedaan!
Deze week deel ik een heerlijke curry met muismeloentjes in de hoofdrol.
Lijkt het je wat?  Blijf meelezen....


Nazomer groente oogst

Alles wat in de grond zit, zit veilig, denk ik altijd maar. Dit gaat zeker op voor de kroot!
Eerst pluk ik de boontjes en courgettes, de sla en andijvie en die rode kroten zitten wel goed....

Gevolg? Ont-zet-tend  grote bieten!
Ik oogst ze en daarmee dun ik ze gelijk uit!
In verband met de hoge gasprijzen oogst ik extra veel in één keer, zodat ik ze één keer hoef te koken.
Natuurlijk kun je ze ook in een hooimadam zetten, maar  daar past mijn grote pan niet in.
Zelfs mijn grootste pan van 5 liter is te klein, dan maar mijn soeppan uit de kelder gehaald
om deze grote exemplaren te kunnen koken. Daar past wel 10 liter in.
Lekker hoor! Krootjes zijn mijn lievelingsgroente!

Als een verrassing zag ik tegen het glas gedrukt deze twee mooie
aubergines hangen. Een heel aangename verrassing mag ik wel zeggen.

De broccoli doet wel z'n best, maar is het net niet helemaal!
In plaats van één grote, mooie broccoli, krijg ik overal kleine stronkjes tussen
de wild groeiende bladeren. Het smaakt even goed, is alleen wat lastiger schoonmaken.

Dit is ook zo'n makkelijke groente als het op oogsten aankomt: droogbonen!!
Je kunt ze tijdens de vakantie gewoon laten hangen, de peul moet toch drogen
voordat de boontjes geoogst worden.
Dit is het zaad wat we oogsten en eten. De keus is aan mij:
eet ik het op of bewaar ik het voor volgend jaar?
Eén ding weet ik wel... ik wil nog veel meer droogbonen zetten volgend jaar!!

Het leuke aan een moestuin is dat je ook andere delen van een plant kunt oogsten,
die in de winkel vaak al worden verwijderd.
Zó kun je prima de bladeren van bloemkool en spruitkool eten,
 de steel van broccoli, de (mannelijke) bloemen van de courgette, 
het radijsloof en bietenloof stoven  als aparte groente
 en venkelgroen gebruiken bij het inmaken of voor de thee.
Dit jaar maakte ik van het mooie, tere wortelgroen
een heerlijk zachte wortelloofpesto!
Ik knipte het mooie, bovenste groene blad van een bos wortelen die ik 
nodig had en plukte daarna van wortels die nog gewoon in de tuin staan het mooi groene blad.
Voor de groei zorg ik dat er nog minstens drie stelen per wortel blijven staan.
Deze groente kun je met een bos zomerwortels ook in de winkel vinden.
Klik voor het recept.

Tot slot oogst ik steeds vaker mooie bloemen uit de tuin
om te genieten van kleurenpracht en schoonheid...
Hoewel ik de doorgeschoten venkel met haar bloemen ook voor iets totaal anders
gebruikte... ik maakte hiermee de bijzondere, Italiaanse likeur Sambuca (klik)!



Van alles wat....



Ik kan ze wel de grond uitkijken en ja..... 
dat heeft deze keer effect!
De saffraankrokussen die ik vorige maand plantte - iets te dicht op elkaar -
komen met kleine sprietjes boven de grond.
Zou ik het eerste jaar al wat kleine saffraandraadjes kunnen oogsten?
Ik hou je op de hoogte....

Deze mooie libelle is nu nog in de tuin waar te nemen
maar zo lang leven ze niet.
In de winter zie je ze niet meer.... ze zijn er echter nog wel:
onder water leeft de libel als eitje of larve en kan dat soms langer dan een jaar volhouden.

In de moestuin lijkt al mijn werk tevergeefs als het aankomt op de nieuwe plantjes 
die ik uitplant. Sla en andijvie zijn helemaal niet meer te vinden.
De palmkool hield het wat langer vol, maar
ondanks mijn liefdevolle zorgen -houtas, dagelijks water geven, biologische koemestkorrels - 
zie ik er nu ook bijna geen één meer terug.
Zijn het vogels? Zijn het slakken? In ieder geval heb ik wat uren voor niks gewerkt.
Zou de weeuwenteelt bij mij wel succes hebben?!

Het stormde amper: een plotselinge regenbui met slagregen
veroorzaakte dit mistroostige tafereel: de hoge aardperen waaiden allemaal om.
Nu zijn het eenjarigen en het gaat om de ondergrondse knollen, 
maar het is ineens wel erg leeg en kaal in de tuin.

Ik duwde gauw de stevige en half verhoute stengels terug de grond in.
Als de aardperen zelf het maar overleven.
Ik ben benieuwd, maar heb ze gelukkig op drie plekken staan...
we eten deze winter heus wel Topinamboer!

En dit is Petra... zij had de workshop honing slingeren gewonnen!
Wat wás het gezellig!
Petra heeft er dingen bij geleerd en ik kon een heleboel vertellen
over de wondere wereld van de honingbij!
Want met een ruime moestuin moet je ook zorgen dat er genoeg bestuiving plaats vindt.


Geniet van het buiten-zijn in de natuur en de warmte van de najaarszon!
Tot volgende keer!