woensdag 4 oktober 2023

Mijn moestuin in september

 Wat een fantastische en bijzondere septembermaand hebben we gehad! 
Heb jij er ook zo van genoten?
In de tuin deed ik aan schatgraven en ik oogstte 
beauties van tomaten...
Dat de hele oogst door het vreemde weer dit jaar een stuk minder is, 
is deze maand nog niet te merken!
Kijk je mee? Pak een kopje thee en lees gezellig mee ;)

Schatgraven & snoeien

Het was de eerste week van september en toen kon ik me niet langer inhouden. 
Tijd om de aardappels te oogsten.
Aardappels rooien is niet gewoon aardappels oogsten en uit de grond trekken.
 Nee... het  is een heus schatgraven. Want weet jij van tevoren wat je tegen komt?
Kinderen met een schooltuin vinden de aardappeloogst-les altijd de mooiste!
Zijn het er veel of weinig?
Zijn ze groot of klein?
Samen met een vriend kon ik drie rijen lang schatgraven....
Heerlijk om te doen!
Maar nooit eerder was ik zó laat met het oogsten van de aardappelen.
Hoewel aardappels prima tegen wat koeler en vochtiger weer kunnen, ben ik
altijd een beetje huiverig voor Phytophthera, de aardappelziekte.
Uiteindelijk leverde ons schatgraven mooi zo'n 15 kilo aardappels op. 
Het zijn veel kleine aardappeltjes, maar hé...  krielaardappeltjes 
zijn exclusief en in de winkel duurder dan grote exemplaren ;)
--
Niet alleen de aardappelplanten verborgen een ondergrondse schat. 
Hetzelfde geldt voor mijn kamerplant, de gember! 
In februari had ik gemberknolletjes geplant en nu ben ik reuze benieuwd.
Is het alleen wat gember voor in de thee? Of kan ik er wat batches gembershot
of gemberbier van maken?
De oogst valt helaas wat tegen dit jaar. Komt dit door poes Lilly
die af en toe haar kattenbak verruilt voor mijn kamerplant??
Meer lezen over zelf gember (of kurkuma) kweken als kamerplant?
Klik dan hier!
--
Schatten haal ik ook uit de peulen van de droogbonen.... Kijk eens mee hóe mooi!
Je stopt één boon in de grond waar  een plantje uit groeit met wel tien tot twaalf peulen.
In elke peul zitten gemiddeld vier bonen. 
Zó leuk om je opbrengst te zien verveelvoudigen.
Alleen wel bijzonder dat de boontjes die ik in de grond stopte, er heel anders uitzagen. 
Volgens mij waren dat adukibonen (die een beetje op bruine bonen lijken) en wat ik oogst 
zijn prachtig witte boontjes met roze-paarse vlekjes. Echte schatten komen tevoorschijn!
En in één peul vond ik zelfs het omgekeerde: één wit met rode boon en 
daarnaast vier rode bonen met witte spikkels....
Is dat niet wonderlijk?!

Prachtig! Zouden ze later, tijdens het droogproces 
pas hun bruine kleur krijgen?
Zo lang kan ik niet wachten...
Ik had droogbonen nodig en samen met kikkererwten kookte ik een deel van mijn oogst
voor in de chili. Een takje bonenkruid erbij zorgt voor een lichtere verteerbaarheid 
van de bonen en het ruikt minder zwaar.

Experiment van de droogbonen is geslaagd...
Wat geeft het hebben van een moestuin toch veel terug, naast het plezier 
en de voldoening die je er al van hebt.
--
Na de oogst is het de goede tijd om fruitbomen te snoeien.
Bessenstruiken kunnen ook nog steeds gesnoeid worden.
Ook in oktober kan dat overigens nog prima.
Vanuit onverwachte hoek kreeg ik hulp bij het snoeien van de laurier.
Om een mooie (bol)vorm te krijgen is zo'n elektrische heggeschaar toch wel handig....


Ondertussen in de kas...

Ik was bang dat ik geen luffa zou kunnen oogsten dit jaar....  Wel, de eerste vruchten komen eraan.
Met het warme weer liet ik de deur geregeld op een kier staan en de bloemetjes zijn dan toch bevrucht...
Maar ja.... zou het niet een beetje laat in het jaar zijn?
Zo'n luffa mag wel een meter lang worden en zo dik als je bovenarm.
En die lichte waas onderaan bij het afstervende bloempje?
Is dat geen schimmel?
Ik heb tot nog toe al mijn hoop op dit vruchtje gesteld, maar
misschien moet dan de zomer nog even terugkomen.
Niet alleen qua temperatuur, maar ook qua uren daglicht,
want dat vinden planten eigenlijk nog belangrijker!

De paprika's schitteren dit jaar door afwezigheid en dat terwijl
ze zó goed opkwamen. De plantjes, opgekweekt in maart,
groeiden goed, maar eenmaal uitgeplant verdween de één na de 
ander. Dit was mijn laatste paprikaplant en hier zaten zelfs al twee
paprikavruchtjes aan. Ik snap er niks van.
Ondanks dagelijks water geven, verdorden de bladeren 
en na een paar dagen hing de plant helemaal slap.
Bij het opgraven zag ik dat de wortels waren afgestorven... 
Alsof er een dier aan geknaagd had, maar de planten ernaast
hadden nergens last van. Snap jij het?
Of zijn ze getroffen door een mysterieuze paprikaziekte? 

Deze beauties licht ik er even uit, ze maken bijna mijn paprika-gemis goed:
ze zijn niet groot, maar klein en vurig, oftewel: lekker pittige pepers!
En net als bij groene en rode paprika's kun je ze met 
elke kleur oogsten. De groene mag dan onrijp zijn, 
ze is wel eetbaar. De kleuren van de regeboog verschijnen aan deze plant:
groen gestreept met geel, oranje, paars en 
ook nog rood..... het is een feestje in de kas!!


Nog meer...

Samen met de aardappels kwam ik met nog veel meer thuis....
De oogsttijd is met deze warme temperaturen nog niet voorbij. Nog steeds oogst ik 
komkommers en ook de courgetteplanten beginnen aan een nieuwe groeispurt...
Zo oogstte ik babycourgettes voor in een lekkere salade. En 
er verschijnen telkens nog grote exemplaren, verstopt onder de bladeren.

Ook deze prachtige kool met de dubbele naam kon ik oogsten.
Weet jij hoe 'groene kool' nog meer genoemd wordt?
De mooie kantrand aan de zijkant is geen natuurlijke groeiwijze
het is veroorzaakt door rupsen, maar gelukkig kon ik de kool redden.
En op deze manier is het een prachtigexemplaar, toch?!
En niet onbelangrijk: smaakvol!

Ik had er niet echt meer op gerekend, maar ineens zijn daar de feloranje vruchtjes
 van de boksdoorn oftewel de gojibes. En ze komen met tientallen tegelijk! 
Lekker zijn ze niet echt, maar voor je gezondheid tellen ze voor tien! 
Ik maak er dit jaar bijzondere recepten van... Heb jij verse of gedroogde gojibessen
 tot je beschikking? Blijf meelezen want deze week komt er nog een heel speciaal recept.
Dit superbesje groeit gewoon in Nederland  en komt vrij algemeen voor in de kuststrook 
langs de zeeduinen en ook wel langs de grote rivieren.

Nieuws

De weeuwenteelt vorig jaar winter viel erg tegen. Dit jaar heb ik er èn de tijd niet voor èn de zin er niet in. Maar bij een tuincentrum val ik toch altijd weer voor wat plantjes.
Want deze joekel van een boerenkool is al een jaar oud....
En binnenkort komt 'ie echt een keer op ons bord.
En dus kocht ik nieuwe, schattige kleine boerenkooltjes...
Zou ik die aan het eind van deze winter al kunnen oogsten?
Ik geef ze in ieder geval wat extra water in de droge septembermaand.
En ik kon het niet laten:  andijvie...
Veilig uit de buurt van slakken plant ik ze in mijn moestuinbak.
Maar ja... daar heb ik al een paar keer poes Lilly uitgetild terwijl ze daar
net haar toilet maakte.  Een rekje erover en zo zijn deze prille
plantjes ook tegen dat gevaar beschermd.

Plant jij dit najaar nog iets nieuws in de tuin?

Zeg het met bloemen...

Fier en hoog staan deze, op mini zonnebloempjes lijkende, gele bloemen
te wuiven in de wind.
Het zijn de gele en eetbare bloemen van de aardpeer.
Na een warme zomer, bloeien ze vrolijk en overvloedig!
Ik geniet er van: buiten en binnen!

Ook andere bloemen stralen....
en maken ons blij.
Ik maakte van kleine, eetbare bloempjes fleurige ijsblokjes.
Feestelijk en vrolijk om te bewaren als het straks donker is in huis.

Soms was het gewoon te warm om in de tuin te werken.
Een hittegolf in september heb ik nooit eerder (in de Randstad) meegemaakt....
tijd om van de tuin te genieten in plaats van erin te werken.

En dan moet ik 'm straks al winterklaar te maken....
Wat gaat het hard, bijna alweer een moestuinseizoen voorbij.