Soms heb ik in de supermarkt de leukste gesprekken... gewoon met mensen die ik niet ken.
Bijvoorbeeld over welke eieren je verantwoord zou kiezen, of welk toetje beter voor je is
wanneer je geen zuivel wilt gebruiken.
Ik raak regelmatig geïnspireerd in de supermarkt.
Een tijd terug - weet niet of deze vrouw inmiddels meeleest - had ik een gesprek over
welke melk je het beste kunt drinken als je geen koemelk meer wilt gebruiken.
Nu is dit een hele goede vraag, die al uitgaat van het idee dat koemelk niet zó goed voor de mens is,
als de gesubsidieerde reclame ons wil doen geloven. Niet voor niks geven ze op het consultatiebureau
al de tip te stoppen met zuivel als je kindje verkoudheidsklachten blijft houden.
Koemelk drinken
Waarom drinken we eigenlijk melk van koeien?
In 1934, ten tijde van de grote depressie tussen de beide Wereldoorlogen, werd het Zuivelbureau opgericht om in ieder geval de boeren aan het werk te houden en Nederlanders (meer) melk te laten drinken. Dit zuivelbureau werd gefinancierd door de industrie zelf. Dat is - zoals je kunt begrijpen - een enorme belangenverstrengeling!
Wij zijn dus melk gaan drinken om de agrarische industrie te steunen en niet om onze gezondheid te verbeteren. De marketing van het zuivelbureau was zó effectief dat ouders hun kinderen - zelfs nu nog - leren melk te drinken en dat is de reden dat ik - en jij waarschijnlijk ook - ben opgegroeid met melk.
Maarrrrr.... wat al die ouders vergeten is:
Koemelk is bedoeld voor een kalfje! Wist je dat een koe geen melk geeft als ze niet eerst
een kalf heeft gekregen?
Dit is een open deur natuurlijk, maar toch hoor ik regelmatig mensen verbaasd reageren
als ik dit vertel... en ècht niet alleen kinderen. De melkproductie komt bij de koe pas op gang als ze een jong heeft gekregen dat gevoed moet worden.
Dit is precies hetzelfde als bij andere zoogdieren en bij mensen.
Een kalf groeit de eerste drie maanden tussen de 800 en 1000 gram per dag!!
En dat groeit hij op de vette, romige moedermelk, speciaal geschikt voor het jonge kalf.
Jonge mensenbaby's hoeven niet zo sterk te groeien.
Ik heb wat gemiddelden opgezocht en berekend en ze voor je in een schema gezet
|
|
Kalf
|
Mens
|
|
Geboortegewicht
|
40
kg
40.000
gram
|
3,5
kg
3500
gram (7,5 pond)
|
|
Gewicht
na één jaar
|
360
kg
360.000
gram
|
9
kg
9000
gram (18 pond)
|
|
Exponentiële
groei in één jaar tijd
|
9
x
|
3
x
|
De eerste drie maanden groeit een gezond kalfje gemiddeld zo'n 1000 gram per dag.
Dit doet 'ie op de gezonde voedingsstoffen die in de melk zitten.
Met name caseïne, een melkeiwit, bevordert deze groei.
Er zit dan ook twee keer zoveel caseïne in koemelk dan in moedermelk.
Misschien vind je dit schema een rare vergelijking: baby's naast kalfjes!
Maar dat krijg je wanneer je voedingsmiddelen van de ene soort met de andere soort verruilt.
Een baby groeit ook wonderlijk hard op (moeder)melk, maar moet niet zoveel aankomen als een kalf.
"En oudere kinderen of volwassenen dan?" vraag je je misschien af.
Stel ik je een wedervraag: "Zie jij wel eens een volwassen koe van een jaar of drie nog melk drinken?"
"Of een stier van 10 jaar nog onder een vrouwtje kruipen om wat sterker te worden?"
Laat me het wat meer uitleggen... in het dierenrijk - en mensen zijn geen dieren, maar horen wel
bij de klasse van de zogenden, warmbloedigen en gewervelden [Mammalia] - krijgen alleen
jonge dieren in de groei moedermelk te drinken. Van hun eigen moeder
of - zoals je bij sommige apen wel ziet - van een ander vrouwtje binnen de groep.
Nooit krijgt een apenjong moedermelk van een giraffe en een giraffejong krijgt nooit
moedermelk van een wolf.
Waarom niet? Omdat elk dier zijn eigen groeicurve en de daarbij behorende voedingsstoffen heeft.
Is het dier volwassen, dan drinkt het géén melk meer, nooit!
Zowel het gebit als de maag- en darmflora is geschikt voor vast voedsel!
Alleen de mens denkt dat hij moedermelk van een ander soort nodig heeft om gezond te kunnen leven.
En dat gezondheidsaspect - lees verder over calcium hieronder - is een gevoelige plek bij ons.
Bedenk dat dit gevoed is door de reclames van het Zuivelbureau...
In 2003 is het zuivelbureau opgegaan in de NZO; de Nederlandse Zuivel Ondernemingen
waar 13 zuivelondernemingen lid van zijn, waaronder de bekende coöperatie Campina.
De NZO geeft onder andere consumentenvoorlichting door middel van
reclamecampagnes en informatie op internet.
Heel bekend is de slogan: Melk de witte Motor en Melk is goed voor elk!
Natuurlijk!!
En waarom? In melk zou calcium zitten waar we niet zonder kunnen:
onze botten gaan spontaan ontkalken als we geen melk zouden drinken of zuivel zouden eten.
Melk zit namelijk vol belangrijke voedingsstoffen voor het lichaam.
Melkeiwitten zijn belangrijk voor de opbouw van goede spieren,
calcium zorgt voor goede botten en een goed gebit.
Magnesium draagt bij aan een goed zenuwstelsel en
vitamine B12 zorgt voor een goede kwaliteit van het bloed en het zenuwstelsel.
Dit is te vinden op internet en ook het Voedingscentrum (...) raadt aan dagelijks melk te drinken.
Het verkleint namelijk de kans op darmkanker.
Koemelk-allergie en lactose-intolerantie
Maar melk is niet gezond voor iedereen. Een kleine groep mensen: zo'n 10 % van de baby's die in Nederland geboren worden, heeft een koemelkallergie.
Bij koemelkallergie maakt het afweersysteem antistoffen aan tegen de eiwitten die in koemelk zitten. Hierbij kunnen baby's wel prima moedermelk verdragen.
Daarnaast heb je mensen met een lactose-intolerantie, zo'n 2,5 miljoen Nederlanders.
De slogan 'melk is goed voor elk' gaat dus mank.
Lactose is een ander woord voor melksuiker (een koolhydraat) wat in alle melksoorten, melkproducten en producten met melkbestanddelen voorkomt.
Een lactose allergie, waarbij het afweersysteem van je lichaam antistoffen aanmaakt
tegen een eiwit, bestaat niet.
Lactose intolerantie bestaat wèl en betekent dat je klachten krijgt na het innemen van melkproducten. Als je lactose niet goed kunt verteren wordt dit lactosemalabsorptie genoemd.
Lactose kan in de darmen worden omgezet door het enzym lactase
dat in de darmwand van de dunne darm wordt gemaakt.
Dit enzym splitst de lactose in glucose en galactose,
die hierdoor makkelijk in het bloed kan worden opgenomen.
Heb je te weinig van dit enzym of gebruik je te veel melkproducten, dan ontstaan klachten.
Deze klachten kunnen variëren van darmrommelingen tot obstipatie of juist diarree.
Omdat lactose intolerantie zelden verdwijnt - het is vaak erfelijk - is het belangrijk
je voedingspatroon aan te passen en te kiezen voor zuivelvervangers!
Mensen met lactose intolerantie wordt aangeraden niet alle zuivel te vermijden,
want dan mis je ook waardevolle voedingsstoffen.... De vraag is of dat klopt ;)
 |
| Neefje Luca (1 week), bij Elly aan de borst ;) |
Baby's hebben nog voldoende lactase, zodat ze moedermelk of zuigelingenvoeding
goed kunnen verteren.
Wist je dat bij ruim 80% van de wereldbevolking een lactose intolerantie
vanaf het derde levensjaar voorkomt?!!
Vanaf die leeftijd neemt de productie van lactase in de darmen af,
bij sommigen blijft dit heel laag, bij anderen neemt dit geheel af.
Duizenden jaren geleden raakte in Noord Europa het melk drinken al populair, wat eeuwen lang bleef, waardoor de lactase aanmaak bij ons ook na het derde jaar hoog blijft.
Juist in Nederland, België, Duitsland, Groot Brittanië en Scandinavië komt
lactose intolerantie niet zo vaak voor.
Een lactose intolerantie bouwt zich met de jaren op. Jongeren hebben er minder last van dan ouderen.
In landen rond de Middelandse zee heeft 50% van de bevolking een lactose intolerantie,
in grote delen van Azië- het verre Oosten -, Afrika en Zuid Amerika is dit vaak 100%!
Nadelen zuivel
Weet je dat het Rode Kruis vroeger naar landen in Afrika waar hongersnood heerst, melkpoeder opstuurde? Dit gebeurt niet meer omdat het probleem van lactose intolerantie bekend is bij de hulpverleningsorganisatie.
Verkoudheid
Ik geloof dat we geen melk of zuivel nodig hebben om na ons derde levensjaar te kunnen overleven.
De 'gezondheidsvoordelen' wegen niet op tegen de nadelen... niet voor niks gaf de huisarts en het consultatiebureau niet alleen mij, maar vele anderen, het advies te stoppen met melkproducten geven aan kinderen bij voortdurende verkoudheidsklachten. Het is slijmverhogend en niet bevorderlijk voor de gezondheid.
Wetenschappelijk onderzoek uit 2018 toont aan dat melk drinken de symptomen van een verkoudheid daadwerkelijk erger maakt.
Dikmaker
Bovendien maakt zuivel je dik, doordat ze veel eiwitten bevat. Dat heb ik al proberen aan te tonen in het schema met de vergelijking tussen kalfjes en baby's en hun groei. Zie hierboven...
Calcium
Melk drinken is belangrijk omdat ze calcium bevat en dat is gezond voor sterke botten!
Dat lijkt een sterk argument wat vaak herhaald wordt. Dus om botontkalking oftewel osteoporose te voorkomen, drinken we melk.....
Nederland als land van veel melkdrinkers, moet dus weinig patiënten hebben met osteoporose.
Het tegendeel is waar. Osteoporose komt vaker aan het licht boven de 55 jaar. 1 op de 3 vrouwen vanaf 60 jaar krijgt osteoporose en 1 op de 7 mannen. Dat zou je niet verwachten bij een melkdrinkende natie.
Sterker nog, het drinken van koemelk kan osteoporose zelfs verergeren.
Dát leg ik even uit!
Het mineraal calcium in melk kan niet goed in je lichaam worden opgenomen zonder het mineraal fosfor. Gelukkig zit fosfor ook in koemelk, de oplossing is er al! Alléén de verhouding klopt niet. Er moet twee keer zoveel calcium als fosfor binnenkomen wil je de calcium goed kunnen opnemen. Deze verhouding zit wel in borstvoedingsmelk. Bij koemelk is het fosforgehalte even hoog als het calciumgehalte. Dit zorgt voor een disbalans in de menselijke mineralenhuishouding. Hierdoor gaat je lichaam calcium ergens anders uit je lichaam weghalen om die disbalans goed te krijgen en dat gebeurt dus op een plaats waar het al opgeslagen was.... vanuit je botten, juist ja!
De calciumparadox wordt dit ook wel genoemd.
Wetenschappers zijn het niet over alle kritiekpunten eens, maar wel over het feit dat je calcium beter op andere manieren kunt innemen, namelijk uit plantaardige bronnen van noten, zaden, verse groene groente zoals boerenkool en specerijen en kruiden zoals basilicum.
Eiwit caseïne
Hierboven heb ik het al genoemd: melk bevat het eiwit caseïne. Dit wordt in het lichaam omgezet in casomorfine... het woordje wat je hierin kunt herkennen is morfine. En casomorfine geeft je net als morfine een rustig en relaxed gevoel.
Melk bevat hier wat minder van, maar kaas bevat heel veel caseïne. Dit is de reden dat kaas soms een verslavend effect geeft.... lastig om te laten staan.
Toen ik een tijdlang veganistisch at, zocht ik als eerste een alternatief voor kaas en na een aantal maanden begon ik weer als eerste met het eten van geitenkaas. (...)
Ph-waarde
Melk verzuurt. Dit betekent dat de Ph waarde van je bloed daalt. Wanneer je lichaam verzuurt, verlies je meer calcium via urine. Opnieuw wordt er calcium onttrokken aan je lichaam.
Ik ken iemand die altijd last had van RSI en een tenniselleboog en een muisarm en wat niet al. Ze at vegetarisch, maar pas toen ze alle zuivel uit haar dieet schrapte en veganistisch ging eten, gingen al deze klachten over. Ze kan nu uren achter elkaar door werken zonder pijnklachten, wat eerst niet mogelijk was. Deze verhalen hoor ik vaker, maar iemand kennen, is geloofwaardiger!
Vet
Het verzadigde vet in melk kan leiden tot hart- en vaatziekten.
Groeihormonen
Koemelk bevat groeihormonen die het kalf moeten aanzetten tot groei. Bij mensen zou dit ook de groei van kankerweefsel en acné kunnen bevorderen....
Gezondheid koeien
Wat me al lang geleden heeft besluiten om vegetarisch te blijven eten is de manier waarop vee door niet biologische boeren wordt gehouden. Boeren zullen best van hun dieren houden, maar zoals ze gehouden worden, staat zo ver af van hun natuurlijke neigingen en behoeftes. Toen we ooit bij een biologische boer kampeerden en zelfs getuigen waren van de geboorte van twee kalfjes was dit een bijzondere belevenis. Wat jammer dat de pasgeboren kalfjes geen melk bij de moeder mochten drinken. Ze kregen gelijk een flesje en de melk werd op de markt gebracht.... echt verdrietig vond ik dat.
Er valt hier nog veel meer over te schrijven, maar dat doe ik niet.
Onderzoeken
Er zijn ontzettend veel verschillende onderzoeken naar gedaan. Zo is er in Zweden een 20 jaar durend onderzoek geweest dat onderzocht bij jonge vrouwen die 3 of meer glazen melk dronken of ze gezonder bleven dan eenzelfde groep die geen of veel minder melk dronken. Wat bleek? De vrouwen die veel melk dronken liepen vaker botbreuken op dan hun vergelijkingsgroep.
Veel onderzoeken en onderzoekers krijgen kritiek, het is ook niet niks als er aan 'heilige huisjes' wordt geschud! Maar opvallend vind ik wel dat meerdere onderzoekers en wetenschappers zelf met het drinken van melk gestopt zijn na hun onderzoek! ;)
Ach... voedingswetenschappers - en daar reken ik mezelf zeker niet toe - begrijpen steeds beter dat hun vak ingewikkelder is, dan ze aanvankelijk dachten!
Kies voor een levensstijl waarin voeding en gedrag (beweging) op elkaar afgesteld zijn, dat is veel belangrijker dan het aan- of afraden van bepaalde voedingsmiddelen of zelfs voedingsgroepen.
Wat dan?
Okay en als je dan geen melk meer wilt drinken, wat zou je dan moeten drinken?
Laat me voorop stellen dat ik niemand vertel wat hij of zij het beste kan doen.
Laat me vertellen wat ik zelf doe, maak daarna je eigen keuze!
Vroeger als kind en tiener dronk ik thuis meerdere glazen zuivel per dag.
De melk werd eerst nog ouderwets langsgebracht door de melkboer.
Later kocht ik als tiener op de middelbare school in de kantine bekertjes melk of karnemelk.
Die slijmerige smaak in mijn keel kan ik me nog goed herinneren.
Maar melk moest ik drinken, het was immers 'de witte motor'? Anders kwam ik als kind niet vooruit!
Ook zit melk in allerlei bewerkte voedingsmiddelen verwerkt.
Als volwassene maakte ik mijn eigen keuzes.
Melk drinken schafte ik als één van de eerste dingen af toen ik op kamers woonde.
Toen ik me ging verdiepen in een leefstijl met fruitontbijt, een lichte lunch met veel groentes
en een diner waarin koolhydraten en eiwitten gescheiden zijn,
was hier geen ruimte voor een glas melk.
Ik drink vooral water en doe dit niet tijdens, maar vóór de maaltijd.
Het drinken van melk mis ik in mijn leefstijl niet!
Wanneer ik melk zou willen gebruiken in smoothies, gebruik ik een zelfgemaakte notenmelk,
wanneer ik melk zou gebruiken bij het koken, gebruik ik altijd sojamelk of sojaroom.
Maar er kan nog meer....
Even terug naar de supermarkt. De laatste keer dat ik iemand bij het zuivelschap sprak
over gezonde alternatieven voor gepasteuriseerde melk, keken we kritisch naar het schap
er tegenover met de houdbare melken en zuivelvrije varianten.
Tegenwoordig lijkt er genoeg keus: je hebt sojamelk original, sojamelk ongezoet,
sojamelk in de smaken: banaan, aardbeien, vanille of chocolade.
Daarnaast heb je havermelk, amandelmelk, hazelnootmelk en kokosmelk
en dat van verschillende merken, zoals Alpro, Melkan, Zonnatura of een huismerk.
Een pak halfvolle melk koop je voor 0,89 cent en voor dezelfde prijs
heb je een pak sojamelk van Melkan. Iets speciaals zoals sojamelk met vanillesmaak kost 1,88
Havermelk kost 1,96 en amandelmelk kost 1,96 tot zelfs 2,42 van Zonnatura.
Al deze soorten melk kun je ook prima zelf maken! Niet alleen lekker en leuk om te doen,
maar je weet ook precies wat er in gaat! Want daar schort het nog een beetje aan.
De pakken zuivelvrije melk in de winkel bevatten soms toegevoegde suikers, zout en olie.
Ze zijn niet automatisch gezonder wanneer ze geen koemelk bevatten... etiketten lezen blijft belangrijk.
Let er bij sojamelk op dat de teelt van de sojaboon op een gezonde, milieuvriendelijke manier gebeurd. Bij biologische producten wordt hier rekening mee gehouden....
Mijn volgende blogs gaan over het zelf maken van allerlei soorten 'melk'.
Ik maak er een serie van waarin je niet alleen het recept en werkwijze krijgt,
maar ook allerlei tips wat nog meer mogelijk is met deze drankjes....
Dit blog is niet volledig, er vallen boeken over vol te schrijven.
Er valt ook genoeg over te lezen in andere artikelen en blogs, google eens
of gebruik mijn bronnen, zie onderaan.
Ik ben geen wetenschapper, diëtiste, arts of voedingsdeskundige.
Wel ben ik nieuwsgierig, heb ik veel over dit onderwerp opgezocht en gelezen en
breng ik bovenstaande verhaal al jarenlang in praktijk.
'k Ben benieuwd welke melk jij drinkt of gebruikt.....
Of maak je zelf alternatieven? Of....
Leuk als je een reactie achterlaat, doe het respectvol, al heb je een andere mening.
Hoewel ik geen melk drink, ben ik geen vegan.
Ik gebruik eieren van eigen kippen, honing van eigen bijen.....
En zuivel? Ik koop het in aangepaste vorm voor mijn kinderen, maar zelf consumeer ik het niet.
En toch ben ik groot en sterk en heb geen osteoporose.... ;)
Plantaardige melk om zelf te maken
Bronnen:
Veganrevolutie: zuivel
Smulweb blogpost: "Merendeel van mensheid verdraagt melk slecht"
Voedingscentrum, lactose intolerantie
AD: Melk drinken bij verkoudheid, doe maar niet!
de groene Amsterdammer: "Melk, de witte leugen" (boekrecensie)
Pomme lifestyle: is melk gezond
