dinsdag 11 oktober 2016

Mijn moestuin (40)

Alsof ik nog niet genoeg tuin heb om bij te houden, komt er een tuinproject bij..... nou ja, in het voorjaar! Namelijk de schoolmoestuin van de basisschool van mijn kinderen. De school is nog niet zo lang geleden verhuisd en met/na die verhuizing volgde ook de inrichting van het schoolplein en de schooltuin. Knappe, enthousiaste ouders, waaronder een architect,  hebben al heel wat werk verzet met als resultaat een mooie, afwisselende, groene schoolomgeving.  Een echte natuurtuin waarin kan worden gespeeld en waarin dingen ontdekt kunnen worden. Sinds een tweede school door nieuwbouw ook grenst aan het schoolplein, zijn er weer dingen gewijzigd.  


Maar wat ongewijzigd is, is het kleine, omheinde stukje schooltuin waarin moestuinbakken staan. Maar waarin helaas niet zovéél  groente staat....... en zonder duidelijk, werkbaar plan. Dit stukje, een meter of 10 in het vierkant, mag wat meer aandacht. En daar kom ik om de hoek kijken!
Als moeder met groene vingers, wat te lezen is op dit food- en moestuinblog, werd ik gevraagd.  Dat ik daarnaast zelf leerkracht ben en tuinlessen geef, is mooi meegenomen. En kook- of andere verwerkingslessen. .... ja, die zie ik ook al helemaal voor me, dat hoort erbij! Dat is leuk, lekker en  leerzaam!
De bedoeling is dat in de bakken getuinierd wordt door verschillende klassen.
In het midden zie je een aardbeientoren, een leeg (onkruid)vlak, waar ik volgende week wat in wil gaan zetten  en een vierkant vlak waar een kruidentoren in gebouwd gaat worden.
Stel je voor, volgend jaar op een mooie middag, gaan klassen vol  kinderen gezellig met elkaar muntthee drinken, van vers geplukte munt uit de schooltuin........ Ik zie het voor me!

En van de toekomstige munt uit de schooltuin, even naar mijn eigen moestuin.
Tussen al het onkruid en de groenbemester, groeide opeens een uitbundige bos citroenmelisse.

Ik liet het lekker staan tot deze week...... Mijn voorraad citroenmelissesiroop gaat hard en
ik maakte een nieuwe voorraad voor de winter. Voor het recept: zie hier Heerlijk weer zo'n 15 flessen siroop voor op mijn plank.
Ik kreeg een plant 'eeuwig moes' van mijn tuinbuurvrouw aangeboden.
Die heb ik deze week in mijn tuin overgeplant.
Eeuwig moes hoort bij de vergeten groentes en is een kool die nooit bloeit. Alleen vegetatief  vermeerdert deze kool zich, door stekken die in de oksels groeien. En daardoor blijft dezelfde plant eigenlijk eeuwig groeien. Zo zou je de naam kunnen verklaren. Eeuwig moes wordt als een van de eerste in cultuur gebrachte wilde kolen beschouwd. Het werd geselecteerd en geteeld voor blad en daardoor is er een variant ontstaan die niet – of zelden – bloeit.
Eeuwig moes komt uit Italië en is zeker tweeduizend jaar oud. De Romeinen brachten het naar onze streken. Ik had er nog niet eerder van gehoord, maar vindt het een aanwinst voor mijn tuin. De bladeren kun je gebruiken zoals je andere kool(bladeren) gebruikt.
Ik ben benieuwd naar de smaak èn ook of mijn tuin over een tijdje veel meer van deze planten bevat....

Dat heeft natuurlijk weer te maken met de ruimte in mijn tuin en de aarde.
En zo kom ik op de wormenbak, die mijn zoons deze week hebben gemaakt.
Het is erg nuttig en leerzaam om een wormenbak binnen te houden.

Je begint natuurlijk met niet bang-zijn om wormen op te pakken.;)
Wormen zijn echt onmisbaar in de tuin. Het is ongelooflijk wat ze voor de grond doen. Dag in dag uit verteren ze bladafval en plantenresten en draaien hier mineraalrijke drolletjes van. Regenwormen trekken 's nachts bladeren, mest en ander dood organisch materiaal de grond in om later als voedsel te gebruiken.  Met behulp van z'n keel zuigt de regenworm zich vast en trekt achteruitkruipend het blad de grond in. Met hun gegraaf maken regenwormen de grond luchtig en plakken ze gronddeeltjes aan elkaar zodat de grond kruimelig wordt en goed water en voedingsstoffen vast kan houden.

Zorg je goed voor de regenwormen in de tuin, dan hoef je zelfs niet te spitten, las ik.
We zullen zien..........
Maar naast ziekten en het dienen als voedsel voor andere organismen worden regenwormen bedreigd door het gebruik van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen.
Nog een sterke motivatie om biologisch te tuinieren.

Je kunt nu een wormenpot maken, om de wormen en hun manier van leven te bekijken en van te leren. Heel erg leuk voor kinderen ook!
Maar dat is niet het enige: in een wormenbak kunnen de wormen zich rustig en goed voortplanten, terwijl ze normaal gesproken in de winter dieper de grond in kruipen en in een soort winterslaap gaan.
Daarnaast, als je goed voor je wormenbak zorgt en geregeld vers voedsel toevoegt, krijg je prachtige, goede compost die voor je moestuin(tje) perfect is en mest overbodig maakt.
Hoe maak je een goede wormenbak?

Neem een glazen of doorzichtig plastic bak, zodat je kunt zien wat er binnenin gebeurt.
Doe de wormen in een laagje aarde en doe dit onderin de pot. Zorg voor vochtige aarde. Doe daarop een laag zand. Deze laagjes kun je herhalen en leg bovenop een laagje droge bladeren.
Zet de pot weg op een donkere plek.


Na één of meerdere dagen zie je wormengangen langs de wanden verschijnen en worden de laagjes aarde-zand door elkaar gehaald. Ook zie je dat de bladeren naar beneden gaan, door het werk van de wormen.

Na een paar dagen kun je vers keuken- en tuinafval toevoegen, wat de wormen ook kunnen gebruiken.
Misschien een leuke activiteit om met je kinderen te ondernemen in de komende herfstvakantie.....

Wat oogstte ik deze week?
Weer een heleboel natuurlijk, maar ook.....

de eerste bleekselderij!
Ik had zo'n 30 plantjes gezaaid, veel ervan zijn opgegeten, maar ik vond er een aantal staan  in de schaduw van grote snijbietbladeren. Doordat ze in het hoekje van de tuin staan, zijn ze goed gegroeid en door de schaduw zijn de stengels mooi gebleekt.
Immers, door gebrek aan zonlicht blijft fotosynthese uit en wordt blad niet groen,
 Hoewel ze veel dunner en kleiner zijn dan in de winkel, ben ik er blij mee. Ik at een heerlijke vegan sheperds pie  en ik maakte een selderijkaasroomsaus voor bij de pasta.
Ik voegde dan wat extra stengels toe, maar dat geeft niet. Het smaakte prima.
De overige stengels ga ik gebruiken om zelf bouillonpoeder te maken.


En ik oogstte deze week de eerste groene tomaten.
Kun je groene tomaten eten dan?
Groene gedeeltes zijn giftig, beweerde oma vroeger.
In onrijpe toestand, als een tomaat nog helemaal groen is, bevat de tomaat inderdaad het giftige alkaloïde solanine. Dit hittebestendige natuurlijke gif zit in alle nachtschadegewassen, en daarmee ook in aardappelen. Slechts 25 milligram solanine maakt zich al onaangenaam merkbaar: je krijgt er hoofdpijn en buikpijn van, en krijgt last van je darmen. Meer dan 400 milligram kan het lichaam niet aan en zou de dood tot gevolg hebben. Maar zo gevaarlijk zijn groene tomaten niet: bij onrijpe tomaten werd een solaninegehalte van maximaal 32 milligram per 100 gram vruchtvlees gemeten. Om vergiftigd te worden, zou men daarom kilo's groene tomaten moeten consumeren.

Ik heb niet de illusie dat de tomaten die nu nog aan mijn planten groeien, allemaal rijpen. Ook in het zonlicht op de vensterbank worden ze niet meer rood. En anders niet meer smaakvol.
Maar groene tomaten gooi ik niet weg. Ik maak ze in.
Vorig jaar heb ik dat voor het eerst gedaan en man, man....... Wat wás dat lekker!  Klik hier voor het recept.
En we leven nog!
Dus ik vind het niet erg dat ze niet allemaal meer rijpen.
Sterker nog, ik ga ze volgende week allemaal oogsten en er weer heerlijke potjes mee vullen.

Tot volgende week!