Kweeperen en kweepeergelei

Als een kind zo blij, zo voel ik me met de tas vol kweeperen die ik van Kees kreeg. Nog niet eerder kreeg ik kweeperen of heb ik iets met kweeperen gedaan, maar dát is natuurlijk geen probleem.... even googlen en de ideeën borrelen op.
Een week verder en ik heb al vijf recepten gemaakt met de zogenaamde 'kwee'. 

Dus Kees, hartelijk bedankt voor deze verrassingstas... als ik volgend jaar nog geen boom in eigen tuin heb staan - en dat zit er waarschijnlijk niet in, want m'n tuin staat vol- , houd ik me warm aanbevolen.
Tenzij door m'n blog natuurlijk een ware run op kweeperen ontstaat: dan gaat Kees ze vast  bij opbod verkopen ;).

Ik kom erachter dat kweeperen, of simpelweg 'kwee' genoemd, niet alleen breed toepasbaar zijn, maar ook nog eens super gezond. Zelfs medicinale toepassingen zijn mogelijk.
De kweepeer (Cydonia Oblonga) is een boomsoort uit de familie van de rozen.... en dat ruik je! Oh, wat komt er een heerlijk aroma vrij als de kweepeer een paar dagen op de fruitschaal of op de aanrecht ligt..... letterlijk rozengeur met fruitige en kruidige ondertonen. Wat jammer dat ik via m'n blog nog geen geur kan versturen;)

Naast familie van de rozen is de kweepeer ook verwant aan de appel, de peer en de lijsterbes.
De boom groeit oorspronkelijk in het gebied rondom de Kaspische zee en Japan, maar vroeger stond er bij menig boerderij ook al een kweepeer op het erf. Nu is het een zogenaamde 'vergeten fruitsoort' maar gelukkig komt hier verandering in. In ieder geval in míjn keuken!

De kweepeer is niet rauw te eten zoals appels en peren. Nee, het vruchtvlees is hard en zuur en ook komen er steencellen in voor. De vrucht zal eerst bewerkt oftewel gekookt moeten worden....

Kweeperen zitten vol vitamine A, B en C.  Helaas gaat vitamine C  voor een groot deel verloren als je het verhit, maar gelukkig bevinden zich ook veel mineralen zoals Kalium en IJzer in deze vrucht. En in de schil vind je veel antioxidanten. Vooral in de pitjes en in de schil zit heel veel pectine. Pectine is een vezel die qua gezondheid veel vocht kan vasthouden en afvalstoffen neutraliseert. 
 Pectine kan ook de cholestrolwaarde laten zakken, doordat ze de afvoer van vetten stimuleert (en de absorptie van vetten vertraagt).
In de keuken kennen we pectine als verdikkingsmiddel en is het onmisbaar om bijvoorbeeld jams hun stevigheid te geven. Sommige vruchten zijn pectinerijk, zoals appels, pruimen, bessen en dus ook de kweepeer. Pectine-arme vruchten, zoals kersen en aardbeien, hebben wat extra pectine als toevoeging nodig. Dit wordt vaak in jam opgelost door geleisuiker te gebruiken (suiker met pectine).

Tannine is ook een chemische bouwsteen van de kweepeer. Tannine vertraagt de darmwerking en beschermt de darmslijmvliezen. Volgens sommige studies zou regelmatige consumptie van  kweeperen zelfs darmkanker helpen voorkomen. Tannine kennen we in de keuken van thee, maar komt ook veel voor in wijn. Het zorgt voor de soms stroeve smaak in je mond.
De combinatie pectine en tannine in de kweepeer is een goede barrière tegen bacteriën en helpt ook bij diarree.

De kweepeer is niet alleen super gezond maar ook nog eens heel veelzijdig en ik maakte van 3 kilo vruchten al meer dan zes recepten.

Dus dat wordt wel een drieluik aan kwee-recepten, hier op mijn blog, of wie weet.....

Wil je deze gezonde vrucht ook eens proberen? De kwee wordt geoogst in september en oktober en dit jaar was de oogst bij sommige bomen zó groot dat het zelfs op het journaal vermeld werd. :)
In speciaalzaken, biowinkels, op de markt of in toko's wordt hij aangeboden van september tot februari. Naast de tas van Kees kwam ik ze prompt ook tegen in de Natuurwinkel, met een recept van kweepeergelei erbij. Dat is namelijk een echte klassieker.

Wist je trouwens dat de naam 'marmelade' uit het Portugees komt (Marmelo)  en letterlijk kweepeer betekent?

Genoeg tijd om er wat mee uit te proberen. Dus kom je ze tegen? Laat ze niet liggen!

Omdat kweepeergelei een klassiek gerecht is, maakte ik dat als eerste. De bereiding duurt lang, maar geloof me: het is de moeite waard! En hoewel ik al veel verschillende siropen, sappen en jams heb gemaakt, maakte ik nog niet eerder een gelei.

Qua consistentie zit een gelei tussen sap en jam in. Het is eigenlijk een gebonden sap, een soort gel.

Met de uitspraak van Pipi Langkous -  "Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan" - in gedachten, begon ik vol goede moed aan.....

Kweepeergelei

Ingrediënten:

       voldoende voor 5 kleine potjes

• 1,5 kilo kweeperen
• biologische rietsuiker

Hoe maak ik het klaar:

Dat ik de hoeveelheid suiker niet hierboven noem, heeft te maken met de hoeveelheid sap die je opvangt ná het koken van de kweeperen. En dat kan verschillend uitpakken.

Schil de kweeperen niet en verwijder geen klokhuizen! Omdat in de schil en in de pitjes zoveel pectine zit, wat zorgt voor het binden van de gelei straks, laat je die meekoken.

Het begint dus makkelijk: bij de meeste kweeperen zit er een donsachtige laag op de schil. 

Dit kun je er eenvoudig afwrijven met een doek.

Snijd de kweeperen in kwarten, maar laat zoals gezegd, de klokhuizen zitten tijdens het koken. Die worden pas later verwijderd. Het is een harde vrucht met ook nog eens steencellen her en der, dus gebruik een scherp mes.

Voor een bijzonder, volgend recept, haalde ik alvast een deel van de pitjes eruit en stopte ze in een glazen potje.

Dan komt het makkelijke deel. Zet de kweepeerstukken onder water in een grote pan. Breng het geheel aan de kook en laat ongeveer een uur op zacht vuur koken, tot de stukken zacht zijn en bijna uit elkaar vallen.

Dek de pan af en laat het een nacht staan. Ik liet de pan twee nachten staan, wat niet erg is. Er komt alleen maar meer smaak in het sap. 

Schep de volgende dag de vruchten uit de pan, zodat je het sap overhoudt.

Het vruchtvlees gebruik je voor dit recept verder niet. Maar gooi het zeker niet weg!!

 

Het sap is heel mooi rozerood van kleur geworden. 

Zeef dit door een kaasdoek, zodat er alleen helder sap overblijft.

Breng dit sap aan de kook en laat het op hoog vuur in 15-20 minuten wat inkoken.

Meet de hoeveelheid sap in een maatbeker en voeg dán per liter sap 500 gram suiker toe.

Breng het sap met de suiker weer aan de kook.

In de pan rechts kook ik het sap, in de linkerpan zit het gepureerde vruchtvlees, waar ik wat anders van maakte. Want van de kwee hoef je niets weg te gooien.

Het suiker moet, in combinatie met de pectine in het sap, gaan geleren. Een gel-achtige substantie worden dus.

Ik gebruik geen geleisuiker, omdat de kwee volop pectine bevat.

Het koken duurt dan wel lang.
Ik heb het sap ongeveer drie kwartier tot een uur laten koken.

Wil je de dikte kunnen bepalen, zet dan een schoteltje in de koelkast tot het koud is.

Test de dikte door een theelepeltje sap op het koude schoteltje te doen. 

Loopt het nog dun uit, dan is het nog te dun en kook je de gelei nog even door.

Als de gelei mooi stevig op het schoteltje is, dan is de gelei klaar om in potjes te doen.

Zorg ondertussen dat goed schoongemaakte potjes klaar staan.

Ik kook potjes eerst uit in sodawater en spoel ze vlak voor gebruik nog twee keer om met kokend heet water.

 

En dan is dit zo'n prachtig potje kweepeergelei, rozerood van kleur en met een smaak..... als van verfijnde rozen. Want dat deze vrucht familie is van de roos, proef je ook in deze gelei.

Ik vind hem prachtig mooi gelukt!

Kweeperen combineren qua smaak ook prima met bijvoorbeeld kruidnagel, kaneel, vanille etc.

Heb je veel kweeperen?  Varieer gerust.

En heb je geen kweeperen of geen tijd om deze gelei te maken?
Ik kwam er net achter dat de Albert Heijn potjes kweepeergelei in hun assortiment heeft.

En wat kun je zoal doen met kweepeergelei?

Het is natuurlijk lekker op een versafgebakken croissantje, een getoaste boterham, in gebak,
maar het wordt ook wel geserveerd bij een kaasplateau of bij wild.

Geniet ervan enneh….. stay tuned voor meer verrassende kweepeerrecepten.