Dit jaar begon met de vraag: heb ik straks een moestuin? En zo ja: waar en hoe?
Ik begon in 't voorjaar in potten en kuipen en zaaide niet al te veel voor.
Inmiddels eind juli aangeland, kan ik zeggen dat er ruim is voorzien in mijn wensen voor een moestuin.
Ik heb dit jaar niet één, niet twee maar wel vijf (moes)tuinen. Een beetje versnipperd, dat wel.
Maar dat heeft ook zeker zijn voordelen!
Wát voel ik me rijk en wat ben ik graag in mijn moestuin(en) te vinden....
Kijk je mee?
Nog een nieuwe moestuin
Aan het begin van een mooie avond eind mei, tijdens een rondje lopen met de hond, kwamen we langs een moestuin van een oude man, inklemd tussen huizen en twee brandgangen. De meneer is te oud om deze tuin bij te houden dus zitten er allerlei buren op, die met elkaar een moestuincomplex vormen. Een moeder van een oud-(schooltuin)leerlinge van me, was er druk aan het werk. Van een praatje kwam een vraag en ze wees een stukje tuin aan wat nog leeg was. Ze zou vragen of ik er mocht komen tuinieren.
Na een week was het geregeld en
via de prachtige, romantische rozenboog werd ik welkom geheten op de tuin.
Er werd me een leeg stukje tuin toegewezen. En daar tegenover ook,
waar iemand eigenlijk maar een halve tuin nodig had.
Twee stukjes tuin kreeg ik èn het puntje wat me al eerder was opgevallen en leeg stond.
Nou ja, leeg.... overwoekerd met onkruid!
Maar dat maakt niet uit! Ik kan aan de slag. Op drie kleine stukjes moestuin!
Deze tuin is op loopafstand, aan de andere kant van de doorgaande weg.
Ik ben er superblij mee.
En al zwoegend door het onkruid,
kwam ik erachter dat elke tuin zo zijn eigen cadeautjes heeft.
Mooie kanten, fijne extra's, oftewel: blessings!
Moestuincadeautjes
Cadeautjes noem ik de leuke extra's die te vinden zijn op een (bestaande) tuin.
Eigenlijk heb ik dit jaar wel vijf tuinen.
Tuin 1 is de tuin bij huis, met een kruidenstrook, twee kassen en diverse vruchtstruiken
en - bomen. Een echte stadstuin met zoveel mogelijk eetbaars erin
op nog geen 100 vierkante meter.
Tuin 2 is de bloemen- en kruidenstrook voor het huis, het zogeheten buurtgroen, die ik
samen met de buren bijhoud. De planten - voornamelijk bloemen - heb ik gekozen
omdat ze eetbaar of anderszins bruikbaar zijn.
Tuin 3 is de wijktuin waar huurders van april tot oktober tuinieren, naast de schooltuintjes.
Dit is mijn oude vrijwilligersplek, waar ik jarenlang hielp met schooltuinles geven.
Tuin 4 is m'n nieuwste tuin: de straat uit, oversteken van de grote weg en
daarachter ligt deze wijkhoektuin,
vijf minuutjes lopen maar
Tuin 5 is de tuin bij Archeon. Afhankelijk van de locatie waar ik werk,
kan ik het wildplukpaadje onderhouden of de akker bij de eerste boeren bewerken.
Het is natuurlijk niet mijn eigen tuin, maar ik
mag er wel van genieten en in werken!
Cadeautjes in tuin 1 zijn de snelgroeiende kruiden, de aardbeienpot
- die het gewoon doet - een geweldige oogst aan rode bessen.
Bijzonder: het mandje waarin ik de besjes verzamel, heb ik
zelf getwijnd van biezen en geleerd van collega's op Archeon.
De kweepeerboom zat vol witroze bloesem en het lijkt wel of elk bloempje
een kweepeer wordt. De boom zakt straks nog dóór!!
Ook de vijgenboom belooft het goed te maken. Vorig jaar was het dieptepunt
op het gebied van vijgenoogst, dit jaar wordt het anders!
Twee kassen staan er op de tuin en hoewel ik elk voorjaar mezelf voorneem ze niet te vol
te zetten, groeien de planten altijd uitbundiger dan ik me kan voorstellen.
Nu groeit er de druif, komkommers en tomaten super goed. Het is inmiddels volop oogsttijd.
De pepers, zoete aardappels en aubergines laten nog even op zich wachten...
Er gaat niets boven planten in de volle grond, maar ook de tomaten in potten en
de aardappels in de oude speciekuip groeien goed.
Cadeautjes bij tuin 2 zijn natuurlijk alle planten, die ik heb gekregen om van te genieten.
maar niet alleen geniet ik ervan. De hele buurt geniet mee.
Wát krijg ik een complimentjes en leuke gesprekken met mensen uit de buurt.
Ik heb er maar een bankje bij gezet.
Nog belangrijker dan dat wij ervan genieten, is dat er zoveel insecten op af komen:
hommels, libelles, honingbijen, wilde bijen, vliegen.
 |
| honingbij op bloeiende oregano |
Toen ik er op een middag gewoon eens bij ging zitten - midden in de tuin - om
me te verwonderen over een libelle,
 |
| deze groene glazenmaker, een zeldzame libelle |
werd er geroepen: "Mevrouw, mevrouw! Gaat alles goed?" Toen ik bevestigend antwoordde en
opmerkte dat ik me verwonderde over de natuur en erbij was gaan zitten,
werd er gereageerd dat 'hij dit niet zo vaak zag en daarom maar even vroeg of het nog goed ging.'
Ha, ha, ha.... moeten we niet met z'n allen eens wat vaker stilstaan of
er gewoon even bij gaan zitten om ons te verwonderen van wat we om ons heen zien?
Ik denk dat de wereld en vooral jijzelf er een stuk rustiger door wordt.
Leven in het moment en genieten van wat je ziet in de natuur!!
 |
| rode daglelie |
En als dit stukje buurtgroen daartoe uitnodigt, dan is mijn missie meer dan geslaagd!!!
De grootste verrassing voor mij is wel de grond. Blijkbaar hebben hier vorig jaar tomaten
op gegroeid en zit er stikveel zaad in, want er komen in grote getale
tomatenplanten de grond uit. Ze overwoekeren zelfs de andere planten.
We binden ze niet op, dieven ook niet, waardoor het wijd en wildgroeiende planten zijn.
Een heel grappig onkruid dus en stiekem ook wel gewenst. Al mocht ik op deze tuin
absoluut geen moestuin aanplanten, ze ontstaat op deze manier vanzelf.
En nu er al vruchten inzitten, verwijderen we ze pas na de oogst, hoor.
Hoe wild het er ook uitziet!
Cadeautjes bij tuin 3: deze tuin heeft een toilet, heel veel watertappunten, kruidenpluktuinen en
een grote groep vrijwilligers en medemoestuinders. En een beheerder.
Ook gereedschap is te gebruiken en aan de start van het seizoen zijn er
biologische plantjes te verkrijgen.
Onkruid en tuinafval wordt gecomposteerd....
Doordat vroeg in het voorjaar de grond wordt bemest en omgeploegd, is het een goed bewerkbare,
losse grond en groeit alles fantastisch.
Goudsbloemen kun je hier na de zomervakantie in overvloed plukken. Er zijn veel
biologische fruitstruiken en -bomen. Waaronder twee oude moerbeibomen.
En ook biologische groente is in deze tijd van het jaar heel goedkoop te verkrijgen.
Een bord langs de kant van de weg en heel de stad kan meegenieten.
Alles moet wel in overleg met de beheerder geschieden.
Plukken of iets meenemen mag niet zomaar.
Met een sleutel van het hek kan ik er zelfstandig in en uit, maar krijgen vandalen geen kans.
In een hoekje van de tuin staan bijenkasten voor de bestuiving. Een complete en grote tuin dus.
Nadeel is alleen dat ik eind oktober van de tuin af moet.
Wintergroentes kunnen niet geteeld worden.... dus staat er heel veel sla ;)
Cadeautjes uit tuin 4: dat is natuurlijk al die prachtige rozenboog aan het begin.
Er groeien heel veel bosaardbeitjes,
maar ook echte aardbeien. Een lekker welkom als je in juni begint.
En zeker als je 's morgens - nog voor het ontbijt - je eerste trek kunt stillen met dit verse fruit.
Er groeien prachtige pioenrozen langs de rand waarvan iedereen
iets mag plukken voor thuis in een vaas.
Er staat een schuurtje op de tuin met gereedschap voor iedereen te gebruiken.
Waar ik ook mijn eigen tuinspulletjes kwijt kan (want wat verzamelt een mens....)
Ook hier staat een oude pruimenboom!
Voor gezamenlijk plukken. Maar wanneer er wespen komen en er overrijpe
pruimen op de grond vallen, weet ik dat het tijd is om te plukken,
omdat de andere tuinders dit niet doen.
Ook groeit er langs het hek een loganberry, een soort doornloze braam.
Dit is voor gezamenlijk gebruik en wat groeien de bramen groot!
Er is water... een belangrijke behoefte op een moestuin.
Vorig jaar is er zelfs drainage aangelegd... zul je zien dat er dit jaar lang niet
zoveel regen valt...
Maar het belangrijkste: het is zó dichtbij dat ik elke ochtend
even met de hond langsloop.
Iets planten, even wieden of wat oogsten.
Ondertussen leer ik de mensen een beetje kennen.
Ze zijn vriendelijk en behulpzaam.
En iedereen is het ermee eens dat er een bijenvolkje welkom is.
Want de bijtjes en bloemetjes horen bij elkaar! Zeker op de moestuin!
Dus sinds een paar weken staat er onder de oude kastanjeboom, naast het schuurtje
Waarvan ik de imker ben!
Is dat niet geweldig?
Speciaal ook voor alle kinderen die hun ouders helpen op de moestuin organiseerde ik
een avond om voorlichting te geven over de bijen.
Ik beantwoordde heel wat vragen en kreeg er al vertellend ook zelf
weer heel veel zin in. Mijn eerste bijenvolkje na een tijd, is er weer!
Tot slot: cadeautjes uit tuin 5. Eigenlijk is mijn werk bij Archeon een cadeau.
Het past zo goed bij me en ik had er eigenlijk al zo lang van gedroomd.
Ik ervaar het vaak niet als werk, krijg er energie van en kom blij thuis!
Het lijkt meer een hobby waar ik voor betaald krijg.
En ik leer van enthousiaste collega's, maar ook bezoekers elke dag
wel weer wat nieuws! Hóe leuk is dat! Ik heb de wijsheid niet in pacht,
maar samen met elkaar leren we steeds weer nieuwe dingen en inspireren we elkaar.
Er groeit vlas op de akker bij de boerderij, zodat we kunnen zeggen:
"Niet alleen ons eten en dagelijks brood groeit op de akker,
maar ook onze kleding groeit op het land!"
Grauwe erwten zijn de voorlopers van onze bonen.
Een ideaal bewaar- en vermeerder gewas. Ze groeien langs kronkelige staken omhoog.
Wat is het interessant te leren welke planten echt inheems zijn
en hoe vroeger al zoveel kennis werd verzameld waar wij op voort kunnen bouwen.
Moestuinuitdagingen
Net als cadeautjes heeft ook elke moestuin zijn eigen hindernissen en uitdagingen.
Denk aan de grondsoort: keiharde klei of juist goed losgewoelde kleigrond gemengd met een andere grondsoort. Omdat al mijn tuinen bij elkaar in de buurt zitten, zijn de grondsoorten niet verschillend.Wel de bewerking van de grond: is ze goed losgewoeld en bemest of is het grond die al een soort ingeklinkt is.
De uitdagingen zijn meer te vinden op het gebied van dieren: denk aan slakken,
hoewel door het droge, zonnige voorjaar er weinig slakken kwamen dit jaar.
Elk jaar zitten er weer luizen in de bessenstruik waar ik weer lieveheersbeestjes of
larven voor verzamel.
Ook vingen we een muis, of beter gezegd: poes Lilly ving 'm voor ons.
Andere katten zorgen voor viezigheid in de tuin...
Dit vond ik dus heel veel in de net losgewoelde aarde bij tuin vier.
Vies hoor! Zeker in het begin toen ik er gewoon met mijn handen in greep.
En dan was er minstens één kat die ook mijn net gezaaide regenboogsnijbiet gebruikte om
uitgebreid in te rollen.... met als gevolg: geen snijbiet!
--> Wat doen jullie tegen katten op de moestuin?
Eef, mijn dapppere hond, gaat altijd mee en jaagt de katten de boom in.
Maar ze is er natuurlijk niet altijd. Gebruikte filterkoffie strooi ik ook op de tuin...
Het lijkt te helpen.
En het onkruid natuurlijk! Ik heb ontdekt dat elke tuin zo zijn eigen onkruid heeft.
Nou is onkruid vaak niets meer en niets minder dan een goed plantje op een ongewenste plaats,
wat door de tuinder vervolgens onkruid genoemd wordt.
Veel mensen noemen tomaten en aardbeien geen onkruid en brandnetels wel.
Smeerwortel en brede weegbree is vaak onbekend om zijn werking,
maar het zijn mooi bruikbare, medicinale plantjes.
En zelfs het hardnekkige paardenbloemblad is gewoon eetbaar en
werd vroeger ook wel molsla genoemd.
Oogst
Het is pas echt een goed moestuinjaar wanneer de courgettes weer groeien.
Wat heb ik dat gemist vorig jaar.....
Ik oogst ze graag een beetje ruim aan de maat. Dan kun je er ook veel mee klaarmaken!
Sla.... ik heb nog nooit zoveel sla in één jaar in mijn moestuin gehad.
Gekruld of glad, rood of groen of van allebei wat...
Morgen nog een nieuw recept om sla nog weer anders klaar te maken.
Venkel... ze groeit fantastisch en groot. Ik ben dol op venkel!
Dit jaar kocht ik plantjes en daardoor groeiden ze misschien nog wel sneller.
Let op! Bij het oogsten de venkel afsnijden en niet met wortel en al uit de grond trekken.
Dan gaat ze weer opnieuw uitlopen en kun je een tweede keer oogsten!
En dan dat heerlijke, zoete door de zon gekuste zomerfruit!
Het kost niets, terwijl het in de winkel zó duur is.
En in eigen tuin is het vers en direct eetbaar van de struik of plant. Wat wil je nog meer?!
Eigenlijk kan ik al heel veel oogsten dus even nog een bijzonder plaatje!
Oesterzwammen groeien eigenlijk het jaarrond, maar vooral in de zomer
zijn ze duidelijk zichtbaar. Op mijn boomstammen met deuvelbroed,
zag ik ineens deze mooie witte zwammen groeien.
Ik weet er wel raad mee!
De rest van de oogst, bewaar ik voor in een volgend blog.
Nieuwe planten
Ik kan het niet helpen... elk jaar moet ik iets nieuws in mijn tuin uitproberen.
Dit jaar zijn dat de volgende planten... de Antroewa
een soort aubergine die geen paarse, maar witte vruchten geeft.
Komt oorspronkelijk uit Suriname.
Ineens zag ik ze bij meerdere tuincentra te koop: de Sojaboon
Schijnt makkelijk te ontkiemen en groeien. Ik kocht een paar plantjes.
Zou ik straks mijn eigen sojamelk en tofu kunnen maken?! :)
Wasabi is een langzaam groeiende plant waar je de wortelstokken van oogst.
Dit kan pas na twee jaar wanneer de horizontaal groeiende wortelstokken groot genoeg zijn.
Wasabi is een plant die van oorsprong uit Japan komt. Ze groeit daar in schaduwrijke, vochtige gebieden, vooral aan rivieroevers.Warmte is voor de plant moeilijker te verdragen dan kou
en na lang nadenken plantte ik haar in de moestuin uit.
Zou ik over twee jaar zelf wasabi pasta kunnen maken?
Het lukt lang niet altijd, maar iets nieuws uitproberen is leuk!
--> Wat zijn jouw nieuwe probeersels in de moestuin?
--> En wat vind jij een uitdagende teelt?
Tuintips
Wil je genieten van mooie bieslookbloemetjes? Zet ze eens in een vaasje.
Na zo'n drie weken raken ze een beetje uitgedroogd.
Neem het bosje bieslookbloemetjes en schud in een grote schaal of emmer tegen de rand.
Zo vang je makkelijk al het zaad op. Bewaar op een donkere, luchtdichte plek voor volgend jaar.
Bieslookzaad hoef je nooit meer te kopen.
Nog veel meer tips over bieslookbloempjes vind je hier!
Op deze manier kun je bloemen of vruchten van kruiden of groenten makkelijk gebruiken
voor zaadwinning voor volgend jaar. Ruilen met mede moestuinders kan ook!
Want in tuincentra vragen ze echt schandalig hoge prijzen voor biologisch groentezaad.
Daarover gesproken. De Intratuin heeft me blij gemaakt met haar service.
Ik had in het voorjaar veel biologische groentezaden gekocht, maar nog niet eens de helft ervan
kwam op. Dát is niet echt de bedoeling! Dus ik ging terug... met zakjes zaad, maar zonder bon.
Bij de klantenservice blijkt dat ze alle transactiebonnen in het systeem bewaren.
Ik kon terugvinden wanneer ik bij de Intratuin mijn inkopen had gedaan.
Na een aantal strenge vragen te hebben beantwoord kon ik de zakjes zaad teruggeven.
De medewerkster die het zaad weer innam, zou het zelf gaan zaaien en kijken
of het bij haar wel op kwam. Ze hadden niet eerder klachten ontvangen.
Of zouden mensen niet terugkomen voor zoiets? Ik dus wel....
En ik kreeg netjes mijn geld terug.
Een hoeraatje voor de Intratuin!!
Tot slot: het vermeerderen van fruitstruiken of planten is in deze tijd van het jaar heel makkelijk.
Aardbeienplanten krijgen vanzelf uitlopers. Laat deze wortelen. Niet meer dan drie per plant.
Knip ze los en plant ze in oktober op een goede plaats - niet te dicht bij elkaar - weer uit.
Bessen en bramen kun je opnieuw laten wortelen door het schuin afknippen van een verse tak.
Zet deze in water en wacht tot deze gaat deze wortelen.
Ook de kinderen werden hier enthousiast van en kwamen thuis met een tak van een
Chinese bes die over de schutting van iemands thuis groeit.
Na een tijdje, wanneer er genoeg wortels aangemaakt zijn, zet je de tak in de grond.
Of zet ze in potjes en deel uit aan mede moestuinders, of geef als cadeautje.
Kruisbessen en bramen kunnen laag bij de grond weer gaan wortelen in de aarde.
Super handig, want je hoeft - net als bij aardbeien - de tak alleen maar
van de moederstruik af te knippen en je hebt een nieuwe plant.
En met deze laatste tips is het hoog tijd te stoppen!
Tjonge... dit blog is wel erg lang geworden.
Hopelijk heb ik je weer een beetje bijgepraat en ook kunnen inspireren.
Geniet van een groen seizoen. Is het niet bij jezelf in de moestuin,
dan misschien wel bij buurtgroen of een tuin die je mag helpen bijhouden.
En ga er af en toe eens gewoon lekker even bij zitten.
Om te kijken, je te verwonderen en te genieten.
