zondag 10 november 2024

Rijstazijn zelf maken

Rijst, wie eet het niet af en toe...  echter hier in huis 
wordt het niet door iedereen met gejuich ontvangen.
Regelmatig kook ik iets te veel en blijf ik zitten met een restje rijst.
Van deze leftover kun je natuurlijk alsnog allerlei dingen maken.
Denk aan nasi, vulling in kroketten, rijstkoekjes, rijstepap en als dat je allemaal te veel werk is: 
een restje rijst kun je invriezen en ook kippen lusten gekookte rijst graag.

Maar wat ook kan?
Rijst fermenteren! En dat is niet zó moeilijk als het misschien klinkt!
Met als resultaat - als het lukt - rijstazijn!
Hoe leuk is dat?
Laatst had ik voor een Japans gerecht rijstazijn nodig... tjonge, wat is zo'n klein flesje prijzig.
Appelazijn, perenazijn en wijnazijn maak ik al zelf...  dan kan rijstazijn toch niet moeilijk zijn? 
En nee... het blijkt niet heel moeilijk!
En duur is het al helemaal niet.
Er staat weer een bakje rijst op mijn aanrecht. Ik ga aan de slag!
Ga je mee fermenteren?  Verrot leuk!



Rijstazijn


Ingrediënten:
  • 150 gekookte (zilvervlies)rijst
  • 300 ml gekookt water
  • 15 ml rijstwijn of een azijnmoer
  • glazen pot
  • kaasdoek

Hoe maak ik het:
Weeg de gekookte rijst af en neem twee keer zoveel water. Ik had 150 g rijst, maar elke hoeveelheid kun je nemen. Neem gezuiverd water of kook het water eerst en laat afkoelen.
Doe de rijst in een ruime pot en overgiet met het koude water.
Voeg de rijstwijn toe, te koop bij de beter gesorteerde supermarkt of een biowinkel.
Het werkt ook goed om een azijnmoer te gebruiken... deze krijg je bij het 
zelf maken van (appel)azijn. Het is eigenlijk het omgekeerde van droesem in de wijn. 
Droesem is bezinksel en vind je onderin de wijnfles. De azijnmoer gaat bovendrijven. 
In stukjes gesneden is een goede moer te bewaren in de vriezer voor later of om uit te delen 
aan andere azijnmakers. Hoewel ik elk jaar appelazijn maak, heb ik dit jaar geen mooie moer 
gekregen. Rijstwijn volstaat ook.
Dek de pot af met een stukje kaasdoek of neteldoek en zet vast met een elastiek. 
Dit is tegen stof en fruitvliegjes, zuurstof moet er wel doorheen.
Zet de pot op een warme plek, maar niet in de zon.
Als het goed is, zie je binnen een paar dagen dat de inhoud gaat gisten.
Kleine luchtbelletjes stijgen omhoog, een fascinerend gezicht.
De suiker in de rijst wordt omgezet in koolzuurgas en alcohol en doordat er zuurstof bij 
kan komen wordt de alcohol weer omgezet in zuur. Halverwege het proces 
krijg je eigenlijk een soort zure wijn.
In de lucht zit de azijnzuurbacterie die bij de inhoud kan komen en zorgt voor fermentatie.

Laat de pot met rijstazijn-in-de-maak drie weken tot enkele maanden staan.
Als het geheel is uitgegist, zou de rijstazijn goed moeten zijn .
Controleer regelmatig of het water niet verdampt is. Voeg eventueel voorzichtig wat extra water toe.
Het gaat echt goed als er een azijnmoer ontstaat. Dit is vergelijkbaar met droesem in de wijn, 
maar in plaats dat dit naar onder zakt, gaat dit bovendrijven.

Hoe weet je wanneer de azijn goed is? Dat kun je het ruiken...
Ruikt het friszuur naar azijn, dan is het azijn.

                                                        
Hoe langer je de azijn laat staan, hoe zuurder en scherper van smaak hij kan worden.
Hoe eerder je de azijn zeeft en daardoor het proces stopt, hoe milder de azijn is.
Volgens mij heb ik zojuist zelf rijstazijn gemaakt!!

Zeef de rijstazijn door een netel- of kaasdoek en schenk over in een mooi flesje!
Je eigen rijstazijn is een feit!

Rijstazijn wordt gebruikt in de Japanse keuken en in recepten als sushi, (poke)bowls, springrolls etc.
Overigens is mijn eerste poging om rijstazijn te maken mislukt. 
In de zomer vlak voor ik op vakantie ging, stond er een pot rijstazijn in de maak. 
Maar het vocht verdampte te snel en in plaats van een moer op de rijst te krijgen, 
werd het schimmel. Ik kon alles weggooien. Hoe je het verschil merkt?
Dat ruik je.

Tips:
  • Houd je azijn-in-de-maak in de gaten en voeg eventueel extra water of rijstwijn toe.
  • Neem een goed passende pot... mijn pot was voor de hoeveelheid rijst en water te groot.
  • Met alle soorten rijst kun je rijstazijn maken maar zilvervliesrijst werkt beter dan witte rijst. Deze bevat meer koolhydraten, oftewel suikers, waardoor het proces van het omzetten van suikers in alcohol en koolzuurgas sneller op gang komt
  • Experimenteer eerst met andere azijnen. Met een succeservaring op zak is het minder erg als er een keer een batch mislukt ;)
  • En... geef niet op! Het is mogelijk om rijst te laten fermenteren en zelf rijstazijn te maken!


Als je van fermenteren houdt, vind je dit vast leuk:



























donderdag 7 november 2024

Herfstslinger van gewaxte bladeren

De herfst is zó mooi kleurrijk en vaak veel sneller voorbij dan ik zou willen.
Dit project is de perfecte manier om wat van die herfstkleuren voor de rest van het jaar te bewaren. 
Dus laat die bladkorven maar leeg en de bladblazers in de schuur deze herfst.
We gaan die prachtige herfstbladeren met hun kleurrijke uitstraling binnen halen.
Met slechts een klein beetje was kan je een hele boom aan bladeren bewaren.
Bedekt met een laagje was blijven bladeren lang mooi en behouden ze hun kleur.
En van gewaxte bladeren kun je herfstdecoraties maken zoals deze mooie slinger....
Het lijkt zo'n kunststof slinger zoals je die bij Action of wie weet waar vandaan haalt.
Maar niets is minder waar: dít is puur natuur met echte bladeren en zuivere bijenwas.
Er komt geen plastic aan te pas.
Zó kun je nog lang genieten van de herfst!

Zelf maken is eigenlijk erg eenvoudig. Kijk maar!


Herfstslinger van gewaxte bladeren

      
Benodigdheden:

  • 500 g bijenwas (ongeveer)
  • kleurrijke herfstbladeren
  • pan en kom
  • kookthermometer
  • vetvrij papier
  • stevig, zwart garen
  • naald (geen borduurnaald)


Hoe maak ik het:
Zorg eerst voor de mooiste en beste bladeren. Sorteer ze niet alleen op kleur, let ook op dat ze
een beetje gedroogd, maar toch nog buigzaam zijn. Ik liet gevonden bladeren binnenshuis een nachtje drogen, gewoon aan de lucht. Ik probeerde het ook een uurtje in de voedseldroger, 
maar dat was geen succes: daardoor verdween kleur en vorm.
Smelt de bijenwas au-bain-marie in een ruime kom die je in een iets ruimere pan zet. 
Je hebt lang niet alle was nodig, maar je moet genoeg hebben om de blaadjes in onder te kunnen dompelen. 
Let bij het smelten van de was op, dat je deze niet oververhit. De maximum temperatuur is 70°C.
De smelttemperatuur ligt iets daaronder, rond de  65° tot 67°C. Eigenlijk spreek je bij bijenwas 
van een smelttraject en niet van een smeltpunt. Veilig blijf je onder de 70°C.
Doop steeds één blad tegelijk onder in de hete was. 
Houd het blad vast aan het steeltje en zorg dat het blad volledig onder de was verdwijnt.
Haal het blad uit de pan en leg het op een vel vetvrij (bak)papier om te laten afkoelen.
Eén keer dopen in de hete was is voldoende.

Je kunt de bladeren in een mooi herfststuk verwerken of ter decoratie in een schaal leggen.
Overgebleven was kun je in een ijsblokjesvorm gieten om in handzame blokjes
te bewaren. Makkelijk om te smelten mocht dit nodig zijn voor bijvoorbeeld
een crème of een zalf. 

Ik laat je zien hoe je een slinger rijgt.
Gebruik een naald met scherpe punt en steek deze iets naast het midden van de nerf in het blad.
 Maak een rijgsteek over de nerf heen. Bij het eerste blad maak je een dubbele steek 
om het blad vast te zetten.
Hierdoor hangen de bladeren straks mooi naast elkaar.  
Rijg op deze manier alle bladeren aan je slinger.
Wissel af in kleur en vorm voor een speels, natuurlijk effect.
Is de slinger lang genoeg, geef dan het laatste blad weer een dubbele steek.
Bedenk waar de slinger komt te hangen.
Boven de tafel aan een tafeldecoratiestang,  langs de muur, voor 't raam.....
Ik wikkelde er lichtjes in en hing tussen de slinger houten herfstdecoraties.
Met deze zelfgemaakte, kleurrijke bladerenslinger
van pure materialen kun je nog lang nagenieten van de herfst!
Gezellig binnenshuis waar het warm is.