woensdag 5 oktober 2016

De was: 100% bio

Wassen, het komt elke keer terug! Meestal gaat het vanzelf, soms gaat het anders.....
Mijn 'gewone' wasritme ziet er als volgt uit:
Ik zoek altijd 's avonds mijn was uit, die al grof voorgesorteerd is in twee wasmanden en stop hem in de wasmachine die beneden staat in de gang (op de plek waar de vorige bewoners een toilet hadden). Ik draai mijn was 's nachts. Met de speciale tijduitstelknop, stel ik de begintijd vast, zodat hij tijdens de 'goedkope stroom' draait. Zo goedkoop is dat tegenwoordig niet meer, maar ja.... die dubbele tariefmeter hebben we nu eenmaal nog.  's Nachts hoort niemand de machine, omdat er een deur voor zit en 's morgens, als ik uit bed kom, haal ik eerst mijn was uit de trommel om hem vervolgens net na of tijdens het ontbijt van de kinderen op te hangen in de tuin. Er hangt een lange lijn dwars door de hele tuin heen. Die gebruik ik voornamelijk voor lakens en handdoeken. Ik hang de was niet boven het terras, waar we altijd zitten. Vlakbij de keukendeur hangen vijf uitschuifbare lijnen, lekker in de ochtendzon, waar ik kleding en ander kleingoed ophang. En onder een afdakje zijn nog een aantal lijnen gespannen om zwem- en regenkleding te drogen.
Meestal hang ik de was zo vroeg mogelijk op, zodat hij de hele dag in de zon en de wind kan wapperen. Halverwege de middag of tegen etenstijd haal ik de was binnen en omdat ik hem gesorteerd op hang, vouw ik hem gelijk de 'opvouwbare waskrat' in. Die komt bovenaan de trap te staan en tijdens de was- en tandenpoetsrituelen van de kinderen, berg ik alle stapeltjes kleding zó de kast in.  Strijken doe ik heel weinig. De overhemden en jurkjes/rokjes die gestreken moeten worden, gaan in de strijkmand en eens per twee maanden komen die daar weer eens uit.
Alleen in de winter gebruik ik het gemak van de droger, die bovenop mijn wasmachine staat. Wel fijn om hem te hebben, want in huis drogen kan ik niet. Het trapgat zit dicht en voor wasrekjes is in huis geen plaats.
Ja, iedereen heeft zo zijn eigen gewoontes en rituelen voor de was.
En ik kom nu bij het punt dat de was bij mij niet meer zó gewoon ging.

Want:
Mijn wasmachine centrifugeerde niet goed of waste soms helemaal niet. Daar kunnen zelfs de buren over meepraten. Zowel voor de zomer, als vorige maand, heb ik verschillende keren bij de buren mijn was gecentrifugeerd en bij de buurvrouw een paar keer een complete was gedraaid.  Voor de zomer besloten we maar een nieuwe wasmachine te kopen. Na veel wikken en wegen wilde ik dan wel een keer voor een Miele gaan. Die had mijn moeder vroeger immers ook. Dus we bestelden hem bij een internetbedrijf, waarvan ik de naam even niet zal noemen. Door onbekende oorzaak werd de wasmachine echter niet geleverd. Wij hadden al het volledige bedrag aanbetaald en de wasmachine was ook 'verplaatst' alleen in de verkeerde richting. Als ik de telefonist moest geloven was hij in een depot terecht gekomen en op onverklaarbare wijze, kwam hij daar ook niet zo één, twee drie meer uit. We moesten maar geduld hebben..... Vreemde werkwijze natuurlijk! Mijn was hoopte zich op en mijn hoop was weg.........
Uiteindelijk besloten we de hele koop maar weer af te blazen en vroegen ons geld terug. Dit kregen we drie (!) dagen later.  
Want...... ondertussen had mijn lief ontdekt dat het wel eens iets met de koolborstels te maken kan hebben. Een koolborstel is een onderdeel van een elektromotor of een generator, bevestigd aan het statische deel (stator) en bedoeld om via de commutator het elektrische contact met het roterende deel (anker) te verzorgen. Wanneer een elektromotor koolborstels heeft, zijn dat er ten minste twee. Zijn die kapot of versleten, dan werkt oftewel draait, de motor dus niet meer.
Hij koolborstels besteld......  en die kwamen maar niet binnen. Het bedrijf reageerde niet op mail of telefoon.....  Tsjonge, het zat ons niet mee! Maar goed, dit ging om een bedrag van rond de 10 euro. Die Miele wasmachine was spannender, dat was bijna 900 euro.
Mijn lief liep de Handyman even binnen en.... ja hoor! Daar hadden ze koolborstels. Gelukkig!
Het erin zetten was een eitje en daarna deed mijn wasmachine het weer! Drieënhalve week later kwam er een pakketje over de post. Jawel: de bestelde koolborstels! Ha, ha, aan terugsturen gaan we maar niet beginnen, dus heeft iemand koolborstels nodig? Hier liggen ze op voorraad.... :)

Even tussendoor, hoor.... maar wat heeft dit hele verhaal over een wasmachine nou te zoeken op een food- en moestuinblog?! Nog even geduld...... soms ben ik wat lang van stof, maar er komt straks een duidelijke link......

De wasmachine deed het weer goed. Tot vorige maand. Na twee keer moeilijk centrifugeren (gelukkig was het heerlijk weer en de was droogde toch wel buiten!) deed de wasmachine het de volgende keer helemaal niet meer. De band (?) was eraf gelopen....... en tegelijk zichtbaar versleten. De vraag drong zich op: vervangen en herstellen? Of een andere wasmachine?  Nu heb ik het geluk dat mijn lief gouden handen heeft, dus hij doet alles zelf. Geen dure voorrijdkosten en dito monteur..... maar toch. Na het één komt het ander. Eerst de koolborstels, nu de band, straks het uurwerk of...... Is mijn Bosch gewoon versleten? Inmiddels was de aankoopbon en garantie weggegooid, maar hoe oud was dat ding ook al weer?  Dat wilden we graag weten. Met veel gereken komen we op een voorzichtige schatting van ongeveer 10 jaar.....  Is dat oud voor een wasmachine, die overigens dagelijks draait......? Het zou langer mee mogen gaan, vind ik.

Om een lang verhaal kort te maken. We zouden voor een nieuwe gaan. Geen tweedehands, hoewel onze tweedehands droger prima bevalt......   Deze keer kiezen we voor nieuw!

Maar welke?
Dat gooide ik maar eens in de groep. Twee van mijn zussen wassen met een AEG wasmachine. Mijn moeder wast inmiddels met een Siemens. Niemand heeft een Miele, de BMW onder de wasmachines qua prijs.
Goede raad is duur! Deugdelijke machines ook. Mijn zus heeft haar AEG al 18 jaar!! Dat is lang!
Uiteindelijk bedenk ik dat ik op Teunies blog een keer iets over wasmachines heb gelezen.
En Teunie heeft 10 kinderen, dus zij weet wel wat wassen is!! Even zoeken op 'eenvoudig leven'.
En ja hoor! In maart heeft Teunie een nieuwe wasmachine gekocht. Ik lees haar verhaal, zoektocht en review en besluit dat ik blind op haar vaar.
We gaan speciaal voor een Bosch, sports edition uit serie 6 en natuurlijk is hij 'Exclusiv'........
De prijs is er wel naar, maar als je eerst naar een Miele hebt gekeken, valt het ook wel weer mee.
Zo gezegd, zo gedaan: de wasmachine besteld bij "Witgoedhandel" en deze keer ging het heel voorspoedig.
Een bedplaswas werd nog gauw even bij de buurvrouw gedraaid, maar toen werd de wasmachine keurig op de afgesproken dag, vroeg in de ochtend, geleverd. Omdat ik van tevoren (.....) niet betaald had, betaalde ik aan de leverancier met de mobiele pin. Toch een heel bedrag! Nu maar hopen dat Teunie een goede heeft uitgezocht, die héél lang meegaat.......


De oude werd meegenomen en......
daar had ik hem dan: een splinternieuwe, luxe wasmachine!

Nu  goed de gebruiksaanwijzing doorlezen, want er zijn veel nieuwe mogelijkheden!

Deze wasmachine is sowieso zuiniger dan mijn oude exemplaar, maar er is ook nog eens een speciale eco-stand. Ook kan ik extra snel wassen, er is een programma speciaal voor de nacht en speciaal voor de donkere was..... Wow!
Het wordt elke avond spannend met kiezen.........

Inmiddels was ik al weer even met mijn nieuwe Bosch en ik heb ontdekt dat de nieuwe wasmachine veel schoner wast, dan mijn oude. Waarschijnlijk was die toch al langer niet helemaal goed meer. Vooral als ik de donkere was draaide, rook het wasgoed na het wassen niet fris. Ik dacht, dat dat kwam, doordat er hier iemand rondloopt met stinkende werkkleding en een paar kinderen van die zweetvoeten hebben. Je weet wel,  zo'n doordringende, zurige zweetlucht die je al ruikt als je alleen de schoenen maar ziet staan. Ik mopper dan, dat die lucht er zelfs na het wassen nog niet uit gaat. Ik experimenteerde met een ander wasmiddel. Gebruikte de laatste tijd zelfs wasverzachter. Dat heb ik meestal niet in huis, maar nu hoopte ik op een lekker geurige was. Het blijkt nu dus aan mijn oude wasmachientje te hebben gelegen! Het wasgoed wat nu uit m´n nieuwe apparaat komt, ruikt frisser dan fris. 

Maar weet je wat stiekem mee besliste dat ik een nieuwe wasmachine wilde?
Ik wilde, zonder oude zeepresten, zonder viezigheid in trommel, filters of zeepbakjes, eens opnieuw beginnen. Beginnen met volledig natuurlijk wassen. [Ja, hier komt 'ie!]
Een wasmiddel, helemaal  biologisch en 100% natuurlijk!!
Bestaat dit?
Werkt dit?

Terwijl ik in het voorjaar een sjaal zocht voor de bruiloft met dresscode (!) van mijn zusje,  liep ik de Wereldwinkel binnen. Ik shop weinig en ik weet nu weer waarom, want ik kwam naar buiten met compleet iets anders dan in mijn hoofd zat.
Maar wat ik kocht, maakte me wel heel enthousiast en ik zag dit bericht al voor me.....
Ik kocht namelijk: Seepje!  Huh? 
Ik had er nog nooit van gehoord, hoewel het al langer bestaat. Jij?

Seepje is een zuiver plantaardig wasmiddel. Sterker nog: naast plant zit er niks anders aan of in. Waar je de was mee doet, zijn doppen of schillen van de Sapindus Mukorossi boom uit Nepal. "Zodra ze water zien, maken ze een natuurlijke vorm van zeep aan. Hypo allergeen en zonder chemische gribussen, fijn voor je huid dus! Daarbij werken de Seepje schillen ook nog eens als wasverzachter. En wordt door de aankoop gezorgd voor het natuurbehoud in Nepal, waardoor daar direct de leef- en werkomstandigheden verbeteren."
Dit is te lezen op de verpakking van deze Superschillen met waskracht.  Je begrijpt: dat kon ik niet laten liggen. Wat spannend om eens uit te proberen. 150 gram schillen zijn goed voor wel 30 wasbeurten! Nou,  dan kan ik ze eens goed testen! En dit heb ik gedaan.
In mijn oude machine begon ik hiermee. En......... ik was niet echt tevreden. De was rook na het wassen niet fris, bleef zelfs stinken. Maar ja, lag dat aan de schillen of aan de wasmachine?

Vandaar dat ik het nu eens goed wil uittesten in mijn nieuwe wasmachine!!
Laat ik eerst even uitleggen hoe het werkt.
In de verpakking zit een klein linnen zakje bijgesloten. Hierin doe je 4 hele doppen of 8 halve schillen uit de verpakking. Op elke temperatuur kun je ze meewassen. Of dit nu 20 of 90 graden is!


Ze maken sop aan, wat je ook duidelijk in mijn wasmachine kan zien.
En vervolgens draai je het gewone programma.
Het geeft  geen lekkere geur af, dus je kunt als extra optie wat etherische olie in het bakje voor de wasverzachter druppelen. Dat heb ik er niet bij gekocht, want voor het maken van mijn handzeep, had ik al een flesje pepermuntolie en lavendelolie staan.
Ga ik gewoon erbij proberen. Ik gebruik 8 tot 10 druppels
Nu, de was ruikt niet naar rozengeur en viooltjes, maar dat is de geur van de olie ook niet. Niet uitgesproken lekker, maar wel fris. Wat zijn we ook veel kunstmatige, sterk geparfumeerde geurtjes gewend, hè?!

De was wordt schoon. Wit of bont, 60 of 40 graden!
Echte vlekken gaan er (helaas) niet uit, maar gewoon vuil, grijzige vegen, zijn weg!
Maar laat ik eerlijk zijn over die vlekken. Ik ben daarin een beetje lui. Ik behandel vlekken niet gelijk en doe er alleen vlak voor het wassen wat ossengalzeep op. Dus ook met 'standaard' wasmiddel krijg ik verschillende vlekken er niet uit.

Nu wil ik best de mensen in Nepal steunen met dit wasmiddel van de zeepboom, maar is er dichterbij huis niet ook iets te vinden? Want ja..... die brandstofkilometers zijn ook niet zo best voor het milieu.

Ja hoor, je hebt het zogenaamde Zeepkruid en dat groeit gewoon hier!
Het zeepkruid (Saponaria officinalis) is een vaste plant. De Nederlandse naam is afgeleid van de giftige stof saponine die de plant bevat, vooral in de wortel. Saponine  gaat schuimen bij contact met water. De soortaanduiding officinalis geeft aan dat de plant medicinaal werd gebruikt
De wortels van de plant werden vroeger gebruik om wasgoed te bleken. Een aftreksel van de wortels werd daarom schuimig geklopt en het schuim werd gesprenkeld over het wasgoed dat op een bleekveld uitgespreid lag. Na droging in de zon werd het gedroogde schuim afgeborsteld. Vandaar de naam. Er is echter in oude geschriften niets te vinden over deze toepassing. Wel staat Zeepkruid al eeuwen bekend om zijn waskracht, vooral gebruikt bij tere stoffen en bij het verwijderen van vetvlekken.

Zou ik dit eens in mijn kruidentuin planten??
Of zou je het als gedroogde wortel  kunnen kopen?
Na een rondje googlen vond ik inderdaad wat.
Naast zaad van de plant, die je op veel plaatsen kan bestellen, heb ik zeepkruid als 'thee'  gevonden. Beetje raar want ik zie overal waarschuwingen staan om zeepkruid(wortel) niet inwendig te gebruiken. Nare bijwerkingen zijn dan het gevolg, omdat saponine giftig is.
Maar ik vond  hier een plek waar je zeepkruid als shampoo (en zelfs wasmiddel?!) kan bestellen.

Wie weet, als mijn Nepalese schillen op zijn.....


Nog dichter bij huis, groeiend rondom ons hele hui vind ik de Hedera, oftewel klimop, waar ik laatst een voetenbadje mee nam. Dit bevat ook Saponine, precies dat plantbestanddeel dat sop en schuimvormend werkt.

Nog even verder rondneuzen levert de volgende informatie op:

Saponinen, ook wel zeepstoffen genoemd, zijn een speciale groep secundaire plantenstoffen die tot de glycosiden behoort. Men vermoedt dat de plant saponinen produceert als bescherming tegen insectenvraat en groei van bacteriën en schimmels. 
  De naam saponine is afkomstig van het Latijnse woord sapo dat zeep betekent (vergelijk ook het Franse woord savon). Dit verwijst naar de eigenschap van saponinen om opgelost in water (na schudden) een zeepachtig schuim te veroorzaken. Bij sommige saponinen is dit zachter dan van gewone zeep en heeft het een reinigende werking, die echter wel minder is dan die van zeep.

Saponinen komen wijdverbreid voor in het plantenrijk. Men schat dat in drie van de vier plantensoorten saponinen voorkomen. Men vindt ze zelfs in groenten als sojabonen, erwten, spinazie, tomaten, aardappels en knoflook. Nooit geweten! Heb het gelukkig ook nog nooit in mijn pan zien schuimen ;)  Saponinen zijn bovendien werkzame bestanddelen van veel kruiden.
Het gehalte saponinen kan variëren van 0,1 tot zelfs 30%!
Kruiden waarin saponinen in hoge concentraties voorkomen zijn onder andere lelies, agaven, zeepkruid (Saponaria officinalis) dus, paardenkastanje en in de vruchten van de zeepnotenboom die in India en Nepal groeit. Deze heb ik dus gekocht, hoewel er nog betere bronnen zijn.  De bast van de Zuid-Amerikaanse zeepboom (Quillaja saponaria) is één van de allerrijkste bronnen. De meeste saponinen vindt men echter in de (Yucca Schidigera), welke in Baja California groeit.

Er valt dus genoeg op plantaardige wijze te wassen, voor mensen over de hele wereld!
Maar waarom zou je dit doen?

Wasmiddel bestaat uit wasactieve stoffen, ontharders, vulmiddelen, geurstoffen (parfum), bleekmiddel en schuimregelaars. Al deze stoffen belasten het milieu. Vooral synthetische tensiden op basis van aardolie die erg in trek zijn, zijn moeilijk afbreekbaar.

Ach ja, we wisten wel dat wasmiddelen niet zo goed voor het milieu zijn. Een alternatief is dus voorhanden.  Heb je geen zin in noten of schillen of andere ecologische producten in je wasmachine?
Houd je het liever bij reguliere middelen?
Hieronder toch een paar tips hoe ook jij aan het milieu kunt denken:
  • Let op dat er geen sulfaten of NTA in je wasmiddel zit. Sulfaat tast rioolbuizen aan en NTA lost zware metalen in slib op. Kies voor zeoliet, sasil (NAS), citraat of soda.
  • Neem geen totaalwasmiddel. Vaak bevat die bleekmiddel op basis van het voor het waterleven agressieve perboraat en schadelijke hulpstoffen zoals fosfonaten en EDTA. Percarbonaat is wel oké.
  • Kies voor compactpoeder in plaats van wasmiddel in een fles. Vloeibaar wasmiddel heeft een hoog gehalte aan synthetische tensiden en zit in een plastic fles wat weer extra afval geeft.

Ik ga nog eens experimenteren met zelf een wasmiddel maken, zoals mijn schoonzusje.
Niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je portemonnee.
 

En ondertussen hangt mijn was op dit moment, met dank aan mijn nieuwe wasmachine, heerlijk fris te wapperen aan de lijn.
Boven zich een strakblauwe lucht, een stevige herfstbries erbij.
Het is nu al droog.
Heerlijk, schone was!

Geen opmerkingen: