dinsdag 6 maart 2018

Eco-theologie

Het was nog 2017 toen ik de vraag kreeg om voor de jeugd een avond over eco-theologie te verzorgen.
Hoewel ik het woord niet kende, 'proefde' het goed.

Maar wat is eco-theologie precies......
Hoewel ik er niet eerder van gehoord had, is eco-theologie al in de jaren '60  van de vorige eeuw, opgekomen. Kort gezegd is ecologische theologie  een theologie die ontstaan is uit bezorgdheid om het welzijn van de aarde. De eco-theologie houdt zich bezig met vragen die te maken hebben met de relatie tussen God, mens en natuur.
Door de toenemende milieuproblematiek en de zorg om het milieu, was dit een logische reactie. Pioniers, zoals Joseph Sittler, schreven al in de jaren '50 over ecologische vraagstukken, wat hoogst ongebruikelijk was in die tijd.

In de leer van de kerk gaat het vooral over een antropocentrische wereldvisie, waarin de verlossing van de mens centraal staat.

En dat is terecht, want door Jezus kunnen wij, mensen, verlost worden van zonden, van duisternis en van de dood. We ontvangen, door geloof: vergeving, licht, vrijheid en het eeuwig leven. Dát is blij nieuws, dat noem je evangelie!
Maar dit alles sluit niet uit dat we juist vanuit ons geloof, ook in actie willen komen. Om geïnspireerd vanuit de Bijbel deze prachtige wereld, door onze Schepper God zelf gemaakt, te onderhouden en verzorgen.
Ik moest gelijk denken aan het begin zoals dit in de Bijbel beschreven staat. In Genesis 1 staat dat  God de hemel en de aarde geschapen heeft. Elke nieuwe dag van die eerste week, voegt God nieuwe schepping toe. En alles is volmaakt!
Wanneer de mens wordt geschapen, krijgt hij een opdracht mee.
Breng de aarde onder je gezag en heers over de dieren.....
Hier is verantwoordelijkheid, zorg, kennis en 'rentmeesterschap' voor nodig.
Juist als christenen moeten we daarom voorop lopen als het gaat om goed zorg te dragen voor de natuur en goed en liefdevol om te gaan met dieren.

Met Kerst denken we eraan dat Jezus mens werd. Ook bronnen buiten de Bijbel bevestigen het historische bestaan van Jezus.  Hij kreeg een lichaam dat deel uitmaakte van de schepping, maar was tegelijk God Zelf.  God kwam hierdoor ongelooflijk dichtbij. Jezus maakte zelf fysiek deel uit van de natuur en de materie.
De leer van de verrijzenis is ook belangrijk voor onze motivatie om te zorgen voor de schepping. Als de doden aan het eind der tijden opstaan, vindt dit plaats in deze wereld. We hebben de belofte van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, maar dat betreft wel déze aarde. God gaat niet alleen de mens, maar de hele schepping verlossen..... Hier denkt overigens niet iedereen hetzelfde over.

De jeugdleider, zelf nog  theologiestudent, kwam eco-theologie tegen bij zijn studie en dacht: "Dit is iets voor Tamar".
Dat krijg je als je op een gegeven moment bekend staat als 'dé groene vegetariër'  in de kerk.
Veel mensen denken bijvoorbeeld ook dat we geen auto hebben, want op zondagmorgen komen we altijd, door weer en wind, op de fiets naar de kerk. Met een grote tas vol oud papier, want dat wordt daar ingezameld om te recyclen.
Voor onze deur staat echter een -veelal ongebruikte- auto.
Het is onzin om voor korte ritjes in de stad elke keer de auto te pakken. Het zijn niet alleen dure ritjes wat benzine en afschrijvingskosten(!) van de auto betreft, maar zeker ook duur voor het milieu. Met een niet opgewarmde motor, veel optrekken en remmen op korte stukjes, is het erg nadelig voor de luchtkwaliteit. Per auto kan jaarlijks 185 kilo CO2 bespaard worden als mensen vaker fietsen of besluiten te lopen. En geloof me, ik vind autorijden best leuk, krijg er ook een kick van, maar ik (en ook jij)  kan kiezen!

Ik was het met jeugdleider Timothy eens: eco-theologie is zeker wat voor mij!
De reden dat ik zoveel dingen zelf klaar maak, mijn liefde voor de natuur, biologisch tuinieren en eten, het opzetten van kringloopjes, het houden en beschermen van bijen, het vegetarisch eten, het hebben van zonnepanelen op het dak, het bloggen hierover om mijn passie te delen: dit past bij mij. Maar God, mijn Schepper en Jezus, de Liefde van mijn leven, motivéren mij voor datgene wat ik doe.  Ik leef bewust, omdat ik weet Wie deze prachtige wereld heeft gemaakt. Ik heb er niet alleen bewondering voor, maar wil er ook met verstand en verantwoording voor zorgen.
Omdat ik weet dat God mij heeft gemaakt en ook nog eens ontzettend veel van mij houdt.

Ik voelde me uitgedaagd om over dit onderwerp meer te leren en mijn kennis te delen met jongeren. Bij hen leven allerlei vragen over hoe ze moeten omgaan met het milieu en wat hun verantwoordelijkheid is.
Nu ligt mijn ervaring en kennis vooral op het gebied van voeding. Nu kan ik anderen inspireren door te vertellen hoe ik eet en in het leven sta met betrekking tot eten.

Ik begon met het maken van een PowerPoint. Een eerste uitdaging, want de laatste PPP maakte ik voor mijn studie, lichtjaren geleden.
Mijn pedagogische ervaring kwam om de hoek kijken en ik besloot niet alleen mijn eigen nieuwsgierigheid te bevredigen maar ook de voorkennis bij de jeugd te activeren.
Door middel van stellingen wilde ik een interactief begin van de avond neerzetten.

Ik wist niet precies welke jongeren ik zou ontmoeten op deze jeugdavond. 
En er kwamen niet zo veel mensen, maar dit maakte de sfeer intiemer.
Er was genoeg ruimte voor vragen en om ervaringen te delen.


De ruimte verdeelde ik in een linkerkant en een rechterkant. Met 7 stellingen
daagde ik de jongeren uit om te laten zien waar zij staan.
Uiteraard werden ze bevraagd als het antwoord 'ja' was. Want zo kun je ook van elkaar leren.
Het was boeiend, want er waren duidelijke verschillen.
De laatste stelling: "ik draag zorg voor het milieu" was nog niet eens zo helder voor iedereen.
Maar, eerlijk is eerlijk..... iedereen heeft wel van het milieu gehoord en doet wel iets goeds.
Al is het maar dat je je afval niet op straat gooit, maar in de prullenbak doet.
Of de lampen uitdoet in een kamer waar je niet bent.
Of glas naar de glasbak brengt.
De jongeren  waren actief betrokken, gemotiveerd en kritisch.
Ik hield mezelf nog wat op de vlakte......

Na de stellingen vertelde ik wat meer over mezelf.
Met behulp van sheets en kernachtige zinnen.





Ik zat achter het toetsenbord en de muis en bediende de beamer. Voor sommigen dagelijkse kost,
voor mij nieuw. Het ging goed! 
De PowerPoint was mijn houvast en geeft steekwoorden. Mijn aantekeningen en Bijbel lagen voor me.
De boeken die ik gebruikt heb en die me erg interesseren liggen hier op tafel.
"Het Genesisdieet" van Gordon S. Tessler,  "Moderne wetenschap in de Bijbel" van Ben Hobrink en een historische romanserie van Kacy Barnett-Gramckow "Het hemelteken".
Allemaal gedateerd maar nog steeds interessant. 


Toen ik me thuis voorbereidde werd ik zelf geïntrigeerd door Wie nu de hemel en de aarde geschapen zijn. God is één God, maar tegelijk is Hij ook Vader, Zoon en Geest. Ik kwam erachter dat 

er op heel veel plaatsen duidelijk staat dat niet God de Vader de wereld schiep, maar Jezus.
Hij wordt ook wel het Woord van God en het Licht van de wereld genoemd.
Waarom vond ik dit zo belangrijk? Het is niet een hoog verheven God, onzichtbaar en ver weg, die de aarde heeft geschapen. Msschien wel een God die er niet meer bij betrokken is...... Nee, het is Jezus, Degene in wie we geloven en van wie we houden. Die heel dicht bij mensen kwam. Die enorm betrokken is bij ons en bij deze wereld.
Als we van Jezus houden en Hij vindt iets heel belangrijk, dan gaan we dat toch zelf ook belangrijk vinden?
Hij heeft zo'n oneindige zorg besteedt aan de wereld en laat zo'n geweldige creativiteit zien in de natuur..... ge-wel-dig! Dat vraagt om een reactie uit liefde van onze kant. 
Zorgen voor deze prachtige wereld en niet alleen maar nemen en overheersen.

In de Bijbel staat vlak nadat de mens gemaakt is, een opdracht. Namelijk: de aarde onder menselijk gezag brengen en heersen over de dieren.
Moet dit autoritair en negatief worden uitgelegd? Ik denk het niet.
We hebben het zo ver laten komen in deze tijd. Dit is de tijd van gentechnologie, uitputting van grondstoffen, luchtvervuiling, dieren gebruiken, alleen voor hun vlees, opwarming van de aarde....
Maar dit wordt door God niet bedoeld met onder gezag brengen en heersen!! I'm sure!
Toch is het wel gebeurd. Nu moeten wij, juist als mensen die God kennen, voorop lopen om het tij te keren. Om een voorbeeld te zijn, niet persé als Greenpeace-activisten of veganisten. Doe alsjeblieft wat bij je past. Maar begin al eens door verantwoord om te gaan met je geld en tijd. Waar geef je het aan uit?

Kies eens voor vegetarisch en biologisch eten! Koop Fair Trade producten!
De mens heeft als 'hoogste' levensvorm binnen de scheppingsorde juist een bijzondere
verantwoordelijkheid in de zorg voor de natuur.

Wat ik ook erg mooi vond om te benadrukken, is voor welk eten we gemaakt zijn.
Na de opdracht hoe we om moeten gaan met de dieren en de aarde, staat er in de Bijbel welk voedsel voor ons bedoeld is. Namelijk: vruchten, zaden, noten en granen. Datgene wat de natuur zelf vrijwillig geeft.
 Ons gebit en onze spijsvertering zijn daarvoor gemaakt, voor dat Paradijsdieet.


Ik vond nog een leuk weetje over Steve Jobs, de oprichter en inmiddels overleden CEO van Apple computers.

Hij was in de jaren '70 een bekende fruittariër, oftewel hij hield zich aan het paradijsdieet.
Weet je dat hier de naam 'Apple' ook vandaan komt?

Grappig om te zien dat de thuisomgeving veel betekent in hoe jongeren omgaan met voeding en het milieu.
Ze zijn kritisch, maar als je het niet van thuis meekrijgt, is het wel een stuk lastiger.

Het was een razend interessante avond en de tijd vloog voorbij.
Voordat ik er erg in had en terwijl ik nog veel meer had willen bespreken, was het uur om.
We gingen wat langer door, want er lagen nog onbeantwoorde vragen.....



Waar we niet meer aan toekwamen was om de test te doen om te kijken hoe groot jouw ecologische voetafdruk is. Maar dat kan iedereen zelf thuis doen.
Ik heb voor het gemak even de link hier naar toe gekopieerd.
Sommige vragen zijn wat gedateerd, maar het is interessant om deze test te maken. Het zet je gelijk aan het nadenken over zaken die ook bij het milieu horen en waar je invloed op uit kunt oefenen. Bijvoorbeeld de vraag welk papier je gebruikt. Of de vraag waar je je vakantie doorbrengt...... Soms zit het goede antwoord er niet bij, maar komt het in de buurt.
En wat mijn score is?
Hmmmm..... ik kom nog niet met één aardbol toe, maar doe het wel veel beter dan de gemiddelde Nederlander.


Ik heb voor de lol nog even alle soorten 'tariërs'  op een rijtje gezet.
Eet je (nog) graag vlees, kijk dan hoe vaak jij zonder kan, om in ieder geval flextariër te mogen heten.
Het voedingscentrum adviseert om 'gezond vlees' te eten, maar benoemt expliciet dat het niet nodig is om vlees te eten. Je kunt het goed vervangen door andere producten. Sowieso  moet je vlees met mate eten omdat het gezondheidsrisico's met zich meebrengt (beroerte, diabetes, kanker).
Daarnaast heeft het eten van vlees veel invloed op het klimaat. De grote vraag naar vlees leidt tot ontbossing, meer land- en watergebruik en het verdwijnen van het regenwoud. Vooral rundvlees is hier verantwoordelijk voor.
Nog even op een rijtje waarom je voor vegetarisch eten kunt kiezen.

Wat betreft gezondheid bij het eerste punt, zijn de volgende zaken algemeen bekend, hoewel ik niet weet of ze allemaal  wetenschappelijk bewezen zijn.
Vegetariërs
  • hebben minder kans op hart- en vaatziekten,
  • ze bevallen sneller (heb ik uitgetest en dit klopt!)
  • en ze leven langer (dit heb ik nog niet uitgetest.....)

Zoals meestal als je zelf iets voorbereid en je verdiept in een onderwerp, leer je er zelf het meest van.
En dat is bij mij ook gebeurd.
Eco-theologie past bij mij!
En om het met jonge mensen te delen, was super om te doen!

Ik gaf de jongeren een uitdaging mee. Word tenminste flextariër en ga het eens proberen: minder of geen vlees eten. 
Deze uitdaging wil ik ook bij jou, lieve bloglezer, neerleggen.
En vandaag is het wel heel makkelijk om te starten, want  het is deze week, van 5 t/m 11 maart,  de nationale Week zonder Vlees!
Bovendien zitten we midden in de voorbereidingstijd van 40 dagen voor Pasen. Ook daarom is het geen slecht idee om net als Daniël eens de proef op de som te nemen en alleen groenten en brood te eten.
Geen vlees en geen alcohol. Of je het kan is niet de vraag, wil je dit, dat is waar het om gaat!!

Ga je deze uitdaging aan en hóe pak jij dit aan?! 

Bedankt dat je meelas!

Geen opmerkingen: